175 / 465
İnsanlığa Karşı Suçlar
174
için bir komisyon kurulmuştur. Komisyonun çoğunluğu, savaş huku-
kunu veya insancıl hukuku (laws of humanity) ihlal ettiği kabul edilen,
düşman devletlere üye tüm kişilerin yargılanması yetkisine sahip bir
mahkeme kurulmasını desteklemiş, ancak Amerika Birleşik Devletleri,
“laws of humanity”
ifadesinin hassaslığı ve kapsamının belirsizliği se-
bebiyle muhalefet etmiş ve böylece 1919 Versay Barış Antlaşması’nda
insanlığa karşı suçlar ifadesine yer verilmemiştir. Bantekas’a göre in-
sancıl hukuk ifadesinin belirsiz yapısı itibariyle bu tür bir muhalefet,
uluslararası ceza hukukunun gelişimini yavaşlatsa bile, kesinlikle ya-
sal olarak sürdürülebilir bir tutumdur.
10
1920 tarihli Sevr Antlaşması, savaş sırasında yapıldığı iddia edilen
Ermeni katliamı sebebiyle, savaş hukuku ve teamüllerini ihlal etmek-
ten sorumlu Türk yetkililerinin yargılanması için bir hüküm içeriyor-
du fakat insancıl hukuka atıf yapmıyordu. Sevr Antlaşması onaylan-
mamış ve bu sebeple de hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir. Sevr
Antlaşması’nın yerini alan 1923 tarihli Lozan Barış Antlaşması, 58. ve
59. maddelerinde
11
1914 ve 1922 yılları arasında işlenmiş tüm suçlar
için bir af bildirgesi içeriyordu.
12
10
Bantekas, s. 186
11
MADD 58
Bir yandan Türkiye ve öte yandan (Yunanistan dışında) öteki Bağıtlı Devletler, bu
Devletlerle (tüzel kişileri de kapsamak üzere) uyruklarının, 1 Ağustos 1914 tari-
hiyle İşbu Andlaşmanın yürürlüğe giriş tarihi arasındaki süre boyunca uğramış
oldukları, gerek savaş eylemleri, gerekse zoralım, haciz, dilediği gibi kullanma ve
elkoyma tedbirlerinden doğan kayıp ve zararlardan dolayı her türlü parasal istem-
de bulunmama hakkından karşılıklı olarak vazgeçerler.
Bununla birlikte, yukarıdaki hüküm, İşbu Andlaşmanın II’nci Bölümünde (Ekono-
mik hükümleri) öngören hükümlere halel getirmeyecektir.
Türkiye, Almanya ile yapılmış 28 Haziran 1919 tarihli Barış Andlaşmasının
259’ncu Maddesinin birinci fıkrası ve Avusturya ile yapılmış 10 Eylül 1919 ta-
rihli Barış Andlaşması 210’ncu Maddesinin birinci fıkrası uyarınca, Almanya ile
Avusturya’nın geçirmiş transfer etmiş oldukları altın paralar üzerindeki her türlü
haktan, (Yunanistan dışında) öteki Bağıtlı Devletler yararına vazgeçer.
Sürüme tedavüle çıkarılan birinci tertip Türk kağıt paralarına ilişkin olarak, gerek
20 Haziran 1331 (3 Temmuz 1915) tarihli sözleşme, gerekse söz konusu kağıt para-
ların arkasında yazılı metin uyarınca, Osmanlı Devlet Borcu Meclisine yükletilmiş
bütün ödeme yükümleri geçersiz sayılmıştır.
Bunun gibi, Türkiye, Osmanlı Hükümetince İngiltere’ye ısmarlanmış ve İngiliz
Hükümetince 1914 de elkonmuş olan savaş gemileri için ödenmiş bulunan paranın
geri verilmesini İngiliz Hükümetinden ya da İngiliz uyruklarından istememeği ka-
bul eder ve bu yüzden her türlü istemde bulunmaktan vazgeçer.
MADDE 59
Yunanistan, Anadolu’da, savaş yasalarına aykırı olarak, Yunan ordusu ya da Yu-
nan yönetiminin eylemleriyle islenmiş zararları onarma yükümünü kabul eder.
Öte yandan, Türkiye, Yunanistan’ın, savaşın uzamasından ve savaş sonuçlarından
doğan mali durumunu dikkate alarak, onarımlar karşılığı olarak, Yunan Hüküme-
tine karşı yöneltebileceği her türlü zarar-giderim isteminden kesinlikle vazgeçer.
12
Bantekas, s. 186