TBB Dergisi 103. Sayı

İnsanlığa Karşı Suçlar

176

İkinci Dünya Savaşı öncesi uluslararası toplum, savaş suçlarının

geliştirilmesi konusuyla, sivil nüfusa karşı vahşet içeren bu yeni suç-

lardan (insanlığa karşı suçlardan) daha çok ilgileniyordu. Bir devletin

kendi sınırları içinde sivillerin ciddi kötü muamele görmesi ile ilgili

sorular, o dönemde, temelde egemenlik doktrini altında devletin iç so-

runları olarak kabul edildi, bu nedenle uluslararası sorumluluk dışın-

da tutuldu. 1945’ten sonra, sivillere karşı işlenen insanlık dışı fiillerin

savaş hukuku ihlalleri ile aynı kategoride olmadığı kabul edildi. Nu-

remberg Şartı’na göre insanlığa karşı suçlar yeni kurulan uluslararası

askeri mahkemede ayrı bir suç olarak yer alacaktı.

2.2.1. Ad Hoc Nitelikli Uluslararası Ceza Mahkemeleri

İnsanlığa karşı suç kavramı uluslararası bir hukuk belgesine ilk

olarak Nuremberg Mahkemesi Şartı (London Charter)

ile girmiştir.

Nuremberg Mahkemesi Şartı m. 6/II-c’de insanlığa karşı suçlar ilk kez

tanımlanmıştır. Buna göre:

‘Mahkemenin yargılama yetkisine giren her bir suçun icrası için

veya bu suçla ilgili olarak, savaştan önce veya savaş sırasında, herhangi

bir sivil nüfusa karşı işlenmiş insan öldürme, imha, köleleştirme, sürgün

ve diğer tüm insanlık dışı fiiller veya siyasal, ırksal veya dinsel sebepler-

le yapılan zulümler, işlendikleri ülkenin iç hukukuna aykırılık oluştur-

sun veya oluşturmasın insanlığa karşı suç olarak nitelendirilirler’.

6. maddenin son fıkrasında, maddede sayılan suçlardan birini iş-

lemek için, ortak bir planın veya komplonun hazırlanmasına veya ic-

rasına katılan liderler, organizatörler, azmettirenler ve suç ortaklarının

her birinin işlediği tüm eylemlerden sorumlu olduğu belirtilmiştir. 8

Ağustos 1945 tarihli Londra Antlaşması’na yürürlük kazandırmak ve

Uluslararası Askeri Mahkeme’nin ilgilendikleri dışında savaş suçları ve

diğer benzer suçların (crimes against peace, crimes against humanity)

Claire de Than ve Edwin Shorts,

International Criminal Law and Human Rights

, Lon-

don: Thomson, Sweet and Maxwell, 2003, s. 88

Nuremberg Mahkemesi, 8 Ağustos 1945’te ABD Hükümeti, Fransa Cumhuriyeti

Geçici Hükümeti, Büyük Britanya’nın Birleşik Krallık ve Kuzey İrlanda Hükümet-

leri ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Hükümetleri arasında imzalanan anlaşma

uyarınca savaş suçlularını yargılamak ve cezalandırmak amacıyla kurulan ulus-

lararası bir mahkemedir (Charter of the International Military Tribunal, article 1).

(25/11/2011)