328 / 441
TBB Dergisi 2013 (104)
Atilla PINAR
327
kavram / kurum / müesseselerdir. Ancak bunlar geçmişte kalmamış
olup, işbu kavramlar bugün dünya üzerindeki birçok ülkenin kodifi-
kasyonlarında temel argümanlar ve legal parametrelerdir. Birçok hu-
kuk sistematiği (Türk Yargı Mevzuatı dâhil) bu ilkelere göre dizayn
edilmiştir. Dolayısı ile Roma İmparatorluğunun veya Magna Carta
Libertatum’un mezkûr yerel değerleri evrenselliklerini hâlen, hem de
çağları aşarak korumaktadırlar.
Bu anlamda Mecelle’nin aşağıda arz olunacak; hâkimin vasıflarına
dair 1792. maddesi ile hâkimin hüküm vermekten uzak durmasının
salık verildiği / emrolundugu hâllere dair 1812. maddesinin de aynen
Roma ve İngiliz Hukuku’nun arz olunan 4 evrensel ilkesi gibi çağları,
zamanları, mekânları ve kültürleri aşan, her ülkede uygulanabilir, her
insana ve de sisteme hitap eden standard Global / Küresel / Evrensel
Kavramlar oldukları değerlendirilmektedir.
YERELİN EVRENSELE EVRİMİ;
Yerelin evrensele evrimine dair verilecek en bariz örnek ise Bir-
leşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu’nun 23 Nisan 2003 tarih-
li oturumunda kabul edilen ve hâkimler hakkındaki 2003/43 sayılı
Bangalore Yargı Etiği İlkeleridir.
Nitekim Bangalore Yargı Etiği İlkelerine esin kaynağı olan birçok
yerel / lokal değerden bazıları bizzat Bangalore’nin kendi metninde
açıklanmıştır.
Bunlardan bazıları;
Amerika Barolar Birliği Yargı Etiği Kodu.
Avusturya Yargısal Bağımsızlık Prensipleri Deklarasyonu.
Bangladeş YüksekMahkeme Hâkimlerine Yönelik Davranış Kodu.
Kanada Hâkimler için Etik Kurallar.
Hâkimlerin statüsüne dair Avrupa Konseyi Şartı.
Idaho Yargı Etiği Kodu.
Hindistan Yargısal Hayatla İlgili Değerlerin Yeniden İfadesi.
Iowa Yargı Etiği Kodu.
Kenya Yargı Mensuplarına Yönelik Davranış Kodu.