292 / 505
TERÖR SUÇLARI BAĞLAMINDA
13-15 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIN
KUSUR YETENEĞİNİN BELİRLENMESİ
DETERMINATION OF THE CRIMINAL LIABILITY OF MINORS AGED
BETWEEN 13-15 WITH RESPECT TO TERRORISM OFFENCES
1
Yusuf Solmaz BALO
*
Özet:
Terör olayları karşısında toplumun güvenlik ihtiyacının ön plana
çıktığı, bu ihtiyacın karşılanmasına yönelik olarak “olağan suçlar” bakımından
kabul edilmiş olan “olağan soruşturma, kovuşturma ve infaz ” kurallarından
sapma gösteren düzenlemelere gidildiği ve bu tür hükümlere anayasaların
izin verdiği bir gerçektir.
Genel olarak, “
olağan hukuk kural ve sisteminden
” sapma gösteren dü-
zenlemeler iki sebebe bağlı olarak gerçekleştirilmektedir; terör eylemleri ne-
deniyle bireylerin güvenlik ihtiyacının karşılanması ve çocuk hukuku değerleri-
nin tatbiki. Bu sapma, terör suçlarının söz konusu olduğu durumlarda olağan
suçlar hakkında öngörülmüş olan hukuk kurallarında teminat altına alınmış
bir kısım haklarda daralma şeklinde ortaya çıkmakta iken, çocuk suçluluğu-
nun söz konusu olduğu durumlarda, bu kurallarda öngörülen sınırlamaların
kaldırılması veya hakların üst düzeyde korunması ve genişletilmesi şeklinde
kendini göstermektedir.
Yargı alanında da terörle etkin mücadele amacıyla Türkiye’de, terör suç-
ları belirlenmiş ve bu suçların soruşturulması, kovuşturulması ve infazında
özel kurallara yer verilmiş, bu suçlarla görevli özel kolluk, savcılık, mahkeme
sistemi geliştirilmiş ve özel ceza infaz sistemleri öngörülmüştür.
Öte yandan, Türkiye’de 2005 yılında yürürlüğe giren temel cezamevzuatı
ve çocuk ceza hukuku ilkelerine göre, kanunun suç kabul ettiği bir eylemi
gerçekleştiren 13-15 yaş grubunda yer alan çocuğun ceza sorumluluğundan
bahsedebilmek için, çocuğun üzerine atılı suçun “
hukuki anlam ve sonuçlarını
algılama
” ve “
davranışlarını yönlendirme
” yeteneklerine sahip olması gerek-
mektedir. Bu yaş grubunda bulunan çocukların işlemiş oldukları özellikle terör
örgütü üyeliği suçu, terör örgütü üyesi olmamakla birlikte terör örgütü adına
suç işlenmesi, terör örgütüne yardım ve yataklık suçu ile terörün propagan-
dası suçlarından dolayı ceza sorumluluğunun bulunup bulunmadığının belir-
lenmesi, bu suçları oluşturan eylemler ve bu yaş grubunda bulunan çocuklara
bağlı nedenlerle bir kısım özellikler ve zorluklar taşımaktadır.
Tebliğde, Türkiye’de terör suçları karşısında toplumun ve bireylerin
güvenlik ihtiyacının karşılanması ile bu suçların 13-15 yaş grubunda bulu-
nan çocuklar tarafından işlendiği durumlarda çocukların “yüksek yararı”,
“çocuğun korunması ihtiyacı” ve “çocuğun suça itilme” olgu ve değerlerinin
dengelenmesi ihtiyacı üzerinde durulmuş, güvenlik ihtiyacı ile çocuk ceza
*
Dr., Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdür Yrd.