133 / 473
Vatandaş Tarafından Yurt Dışında İşlenen Suçların Yurt İçinde Soruşturulması ...
132
mahkûm edilen veya herhangi bir nedenle davası veya cezası düşen
veya beraat eden yahut suçu kovuşturulabilir olmaktan çıkan yabancı
hakkında Adalet Bakanının istemi üzerine Türkiye’de yeniden yargı-
lama yapılır.
37
TCK m. 12’nin uygulanma şartlarını şöylece sıralamak mümkün-
dür;
1- Fail yabancı olmalıdır. Failin vatandaşlığı suçun işlendiği ana göre
belirlenir. Çifte vatandaşlık söz konusu ise, faile göre şahsilik ilke-
si gereğince Türk vatandaşlığı esas alınır.
2- Suç yabancı ülkede işlenmiş olmalıdır.
3- TCK’nın 13. maddesindeki suçlar dışında bir suçun yurt dışında
işlenmiş olması gerekir.
4- Suçun cezası Türk kanunlarına göre en az bir yıl hapis cezasını
gerektirmelidir. Bir yıllık sürenin tespitinde, TCK m. 15 uyarınca,
fiile ilişkin ağırlatıcı sebeblerin aşağı sınırı ve kanuni hafifletici se-
beplerin yukarı sınırı gözönünde bulundurularak hesaplama ya-
pılır.
5- Fail Türkiye’de bulunmalıdır.
6- Mağdur Türk vatandaşı veya Türk kanunlarına göre kurulmuş
özel hukuk tüzel kişisi ya da Türkiye olmalıdır. Mağdurun vatan-
daşlığı suçun işlendiği ana göre belirlenir.
7- Yabancı fail hakkında re’sen kovuşturma yapılamaz. Burada ikili
bir ayrım söz konusudur. Türkiye’nin zararına bir suç işlenmiş ise
yurt dışında hüküm verilmiş olsa bile Adalet Bakanının talebi üze-
rine fail Türkiye’de yargılanır. Bu durumda şayet Türkiye’de ve-
rilen ceza yurt dışında verilen cezadan fazla ise bu mahsup edilir.
Bir Türk vatandaşına veya özel hukuk tüzel kişisine karşı suç iş-
lenmiş olması halinde, yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması
şartıyla ve suçtan zarar görenin şikayeti üzerine failin Türkiye’de
yargılanması mümkündür.
38
37
Demirbaş, s.164; Tezcan-Erdem-Önok, s.139; Özbek-Bacaksız-Doğan, s.44; Öz-
türk-Erdem, s.89.
38
Demirbaş, s. 164-165; Özbek-Kanbur-Bacaksız- Doğan-Tepe, s. 34-35; Erol, Hay-
dar: Türk Ceza Kanunu Gerekçeli ve Açıklamalı, Ankara, 2. baskı, s. 351.