130 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Cengiz Topel ÇİFTCİOĞLU
129
yapılan ceza kovuşturması ile sınırlı olduğu ifade edilmektedir. Aynı
fiil nedeniyle yeniden kovuşturma yapılmasına olanak tanıyan dev-
letlerde de söz konusu fiil nedeniyle yabancı bir ülkede hükmedilen
cezanın o ülkede yapılan yargılama sonucu verilen cezadan indirilme-
si olanağı getirilmiştir. Bu suretle çifte mahkumiyetin ortaya çıkara-
cağı sonuçlar hafifletilmeye çalışılmıştır. Nitekim Türkiye’de de TCK
m.16’da işlenen suçtan dolayı yabancı ülkede gözaltında, tutuklulukta
veya hükümlülükte geçen sürelerin belirli şartlarda Türkiye’de yeni-
den yapılan yargılama sonucunda verilecek cezadan indirileceği hük-
me bağlanmıştır.
32
TCK m.11 uyarınca, faile göre şahsilik ilkesi uygulanması bakı-
mından yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması gerekir.
33
Bu anlam-
da hüküm, CMK’nın 223. maddesi içeriğine göre belirlenecektir. Buna
göre, beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkumiyet, güvenlik
tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşmesi kararı hükümdür.
Örneğin soruşturma evresi sonunda verilen kovuşturmama kararı hü-
küm sayılmayacağı için burada yargılama engeli oluşturmaz.
d. Yabancı Ülke Ceza Kanunu’nun Değeri
06.06.1991 Tarih ve 3756 Sayılı kanunla eklenen 765 Sayılı TCK m.
10’a da belirli durumlarda yabancı ülke kanununun Türk mahkemele-
rinde uygulanacağı düzenlenmekte idi.Öğreti ve uygulamada oldukça
sorun yaratan ve Türk hakimini yabancı ülke ceza kanununu uygula-
maya zorlayan bu düzenleme yerine TCK’nın 19. maddesinde sadece
sonuç olarak hükmedilen cezanın, suçun işlendiği yer kanununun üst
sınırını aşmaması ile sınırlı olarak yabancı ceza kanununun gözönün-
de bulundurulması kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan TCK, faile göre şahsilik ilkesi çercevesinde Türkiye’de
yargılama yapılabilmesi için fiilin işlendiği ülke yasalarına göre suç
oluşturması koşulunu açıkça aramamış ise de, TCK m.19’da bir Türk
vatandaşının yabancı ülkede işlediği bir fiilden dolayı Türkiye’de
32
Tezcan-Erdem-Önok, s.93 vd; Parlar-Hatipoğlu, s. 130.
33
Aydın,Devrim : Ceza Kanunlarının Yer Yönünden Uygulanması, TBB Dergisi 2011
(94), s. 136; Cengiz,Serkan-Demirağ, Fahrettin-Ergül,Teoman- Mcbride,Jeremy-
Tezcan, Durmuş:Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargı-
laması Kurum ve Kavramları, Ankara,2008, s.211