382 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Tülay KİTAPÇIOĞLU
381
Siyasal partilerin sendika ve derneklerden amaç ve boyutları açı-
sından farkları bulunmaktadır. Siyasi partilerin diğer gruplardan en
önemli farkı, alanı itibariyle içinde tüm bu gruplar üzerinde etkili
olan iktidar mekanizmasının teşekkül etmiş olmasıdır
77
.Ayrıca, baskı
grupları, siyasi partilerin aksine devlet yönetimi makamlarına kendi
temsilcilerini getirmek ve böylece devlet politikasını kendi görüşleri-
ne paralel olarak saptayıp yürütme amacı gütmemeleridir. Bu grup-
ların amacı siyasi iktidarı çeşitli yollarla etkilemektir
78
. Partiler, katılı-
mı seçmenleri kadrolaştırmak suretiyle gerçekleştirir. Siyasal partiler,
eğitim, seçim, kanaat oluşturma ve parlamento işlevleri çerçevesinde
amaçlarını yerine getirirler
79
. Sendika ve derneklerden başlıca farkla-
rı ise, siyasal iktidarı ele geçirme eğiliminin olması, devlet yönetimi
makamlarına kendi temsilcilerini getirmesi, devlet politikasını ken-
di düşüncelerine göre yürütme amacını taşıması, çok geniş bir alana
yayılması ve ülkenin temel sorunlarını kucaklaması bakımındandır
80
.
Baskı gruplarının temel amacı ise, toplumdaki sosyal güçlerin çıkarlar
etrafında örgütlenerek iktidarla diyalog kurmaktır. Bu nedenledir ki,
baskı gruplarının
görünürdeki fonksiyonu
, çıkarların savunulması iken
iktidarla ilişkileri ise
saklı fonksiyonu
meydana getirir
81
.
Baskı grupları ile siyasiler arasındaki bir ilişki biçimi ise, baskı
gruplarının hangi partiye mensup olduğuna bakmaksızın politikacı-
larla doğrudan kurduğu diyalogdur. Kendi çıkarlarını siyasal karar
alma sürecinde ortaya koyabilmek için bu kişilerle bağlantı kurarlar.
Seçimlerde destek verir ve oy toplanmasına yardımcı olurlar
82
. Kana-
atimce böyle bir yaklaşım, baskı gruplarının demokratik yollardan so-
runları dile getirme ve iktidara ulaştırma amacından uzaklaşmasına
sebep olmaktadır.
Siyasi partilerin önceden izin almaksızın kurulması, demokratik
siyasi hayatın vazgeçilmez unsuru olması 1982 Anayasasında düzen-
lenmiştir (md.68/2,3). Siyasi partiler, meclis çalışmalarına parti mec-
77
Topçular, Hamide, Hukuk Sosyolojisi Dersleri (Sosyoloji Açısından Hukuk), Işın
Yayıncılık, Ankara, 1984, s.160.
78
Batum Süheyl/İnceoğlu Sibel/Öztezel Aslıhan/Tokuzlu Bertan Lami, s.71.
79
Kaboğlu, İbrahim, Kolektif Özgürlükler, s.61.
80
Teziç, Erdoğan, Siyasal Partiler, Gerçek Yay., İstanbul, 1976, s.8, AKAD Mehmet,
s.70.
81
Akad, Mehmet, s.70-71.
82
Akad, Mehmet, s.87.