21 / 505
Bir İç Hukuk Yolu Olarak Bireysel Başvuru ve Etkinliği Sorunu
20
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın
1
148. Maddesiyle
2
bireysel
başvuruları karara bağlama görev ve yetkisi verilen Anayasa Mah-
kemesi, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama
Usûlleri Hakkında Kanunun
3
45 ila 51. maddelerinin 23.09.2012 tari-
hinde yürürlüğe girmesiyle birlikte, bireysel başvuru alanındaki ilk
kararlarını vermeye başlamıştır
4
. Türk hukuk sistemi içinde yeni bir
yargı yolu olarak ortaya çıkan bireysel başvuru mekanizması, Ana-
yasa Mahkemesi’nin bu alanda verdiği ilk kararlarla birlikte, başvuru
yolunun etkinliği konusu başta olmak üzere, daha bir çok yeni soruyu
da beraberinde getirmektedir.
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun açılmasının,
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
5
kararlarının türk hukukundaki
bugüne kadar olan mevcut etkilerine ve uluslararası insan haklarını
denetleme organlarının ulusal yargı organlarımız ile olan karşılıklı
etkileşimine yeni bir boyut katacağı tartışmasızdır. Anayasa’nın 148
Maddesi ile “herkese“ tanınan, “Anayasa’da güvence altına alınmış
temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Öz-
gürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme
6
kapsamındaki herhangi
birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla “Anayasa Mah-
1
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
, (Kurucu Mecliste Kabul Tarihi : 18.10.1982; Hal-
koyuna Sunulmak Üzere Tasarının Resmî Gazetede İlanı: 20.10.1982-17844; Ka-
nunun Halkoyu ile Kabul Tarihi: 7.11.1982; Halkoyu Sonucunun Yayımlandığı
Resmî Gazete Tarihi: 9.11.1982-17863 Mükerrer), Kanun No.: 2709, Kabul Tari-
hi: 7.11.1982.
2
Anayasa 148/3 şu düzenlemeye sahiptir : “(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/18 md.) Her-
kes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından,
ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda buluna-
bilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır «.
3
6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usûlleri Hakkında Kanun
,
Resmi Gazete Tarihi: 03.04.2011, Sayısı: 27894.
4
Anayasa Mahkemesi
bugüne kadar (30.05.2013), 25.12.2012 tarihinde 4, 12/02/2013
tarihinde 11, 05/03/2013 tarihinde 11 ve 26/03/2013 tarihinde 13 ve 16 Nisan
ve 16 Mayıs 2013 tarihlerinde de 26 dosya üzerinde verdiği toplam 65 bireysel
başvuru kararını yayınlamıştır. Bu kararlara
http://www.anayasa.gov.tradresinden ulaşılabilir.
5
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
, bundan sonra, “AİHM” veya “Mahkeme” olarak
anılacaktır.
6
Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme
(bundan
sonra, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi” veya kısaca “AİHS” olarak anılacaktır),
11 ve 14. Protokollerle değiştirilen, Ek Protokol ile Protokol 4, 6, 7, 12 ve 13
eklenmiş metin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi, Strazburg.
Metne ayrıca şu adresten ulaşmak mümkün :
http://www.echr.coe.int.