25 / 505
Bir İç Hukuk Yolu Olarak Bireysel Başvuru ve Etkinliği Sorunu
24
çalısmalara, somut olarak, Avrupa Konseyi bünyesinde çalışmalar yü-
rüten Venedik Komisyonu’nun konu ile ilgili tavsiye kararları örnek
gösterilebilir
13
. Diğer yandan AİHM’nin önüne gelen başvurularda
filtre işlevini etkin kılacak yenilikler, Protokol 14’ün yürürlüğe girme-
siyle geçerlik kazanmıştır
14
.
Bu nedenlerle, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel müracaatın baş-
vurucular için iç hukukta tüketilmesi zorunlu bir yol olarak kabulü ve
bu yolun kullanılmamış olmasının başvurunun kabuledilmemesi
15
ile
sonuçlanacağı AİHM’nin
Hasan Uzun/Türkiye
başvurusunda da belirt-
tiği gibi,
kural olarak
kabul edilmelidir.
2- Düzenli devamlılık ve gelişen içtihatlara uyum gerekliliği
Ancak, bireysel başvuru yolunun kural olarak tüketilmesi gereği
sadece dolaysız erişimine bağlı değildir. AİHM’nin konu ile ilgili iç-
tihatları bir dizi gerekliliğin daha birarada olması gerektiğini ortaya
koymaktadır.
Unutulmamalıdır ki, iç hukuk yollarının tüketilmesi kuralı oto-
matik ve tek tip bir uygulama kuralı olarak görülemez ve mutlak bir
kesinliği de sahip değildir. Nitekim,
Hasan Uzun/Türkiye
başvurusun-
da verdiği kararda AİHM, anayasal yolun tüketilmesi zorunlu bir iç
hukuk yolu olarak kabulü hakkındaki kararının kesin bir karar olma-
dığını ve bu konudaki denetim yetkisini saklı tuttuğunu açıkça ifade
etmiştir
16
. Bu nedenle, bu kurala uygun davranılıp davranılmadığının
13
Hukuk yoluyla Demokrasi için Avrupa Komisyonu (Venedik Komisyonu),
« Uzun süren
yargılama alanında iç hukuk yollarının etkinliği üstüne rapor «, 15-16 Aralık 2006,
69. Genel Toplantı, Çalısma n° 316/ 2004, CDL-AD(2006)036rev.
14
13 Mayıs 2004 kabul ve 1 Haziran 2010 yürürlük tarihli
Avrupa İnsan Hakları ve
Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme
’ye
ek 14 numaralı Protokol
, STCE
n° : 194.
15
Riera Blume ve diğerleri/İspanya
, n
o
37680/97, Karar ve ilâmlar Külliyatı 1999‑II
(bundan sonra “CEDH” olarak anılacaktır), p. 565.
16
“ La Cour a souligné qu’elle conserve sa compétence de contrôle ultime pour tout
grief présenté par des requérants qui, comme le veut le principe de subsidiarité, ont
épuisé les voies de recours internes disponibles et qu’elle se réserve la possibilité
d’examiner la cohérence de la jurisprudence de la Cour constitutionnelle avec sa
propre jurisprudence. La présente décision ne constitue donc pas une prise de
position sur l’effectivité du recours en question. Il appartiendra au gouvernement
défendeur de prouver que la voie de recours est effective, tant en théorie qu’en
pratique. « (
Hasan Uzun/Türkiye
, n° 10755/13, 14.05.2013)