24 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Esra KATIMAN
23
huriyet Başsavcısına ait olduğunu tespit etmekle vardığını hatırlamak
gerekir.
Anayasa’nın 148 Maddesi ile tanınmış bireysel başvuru yolu özü
itibarıyla anayasal bir hak arama yoludur. Anayasa’nın ifadesiyle,
“Herkese“ ve “doğrudan“ açıktır. Bu nedenle, anayasaya aykırılık id-
diasının bir ön mesele ya da bekletici sorun olarak değerlendirildiği
10
,
karar merciine takdiri yetki alanı bıraktığı için, kişiler tarafından do-
laylı yoldan kullanılabilen ve, bu nedenle de, olağanüstü bir kanun
yolu olarak kabul edilen kimi anayasal başvuru yollarından biri sa-
yılamayacağından, kişilerin dolaysız olarak kullanabilecekleri bu
yeni anayasal yolun, konu ile ilgili yerleşik içtihatları gereği, AİHM
tarafından, tüketilmesi gerekli bir iç hukuk yolu olarak kabulü do-
ğaldır. Zira, AİHM, Ringeisen kararından
11
beri Avusturya, İspanya,
Almanya örneklerinde olduğu gibi anayasa mahkemelerine bireyler
tarafından
doğrudan başvuru yolunu
, 35. Madde anlamında tüketilme-
si zorunlu bir hukuk yolu olarak görmüştür. Buna karşılık anayasa-
ya aykırılık iddiasının, Anayasa Mahkemesi tarafından dolaylı olarak
incelenmesine imkan tanıyan İtalya’da mevcut olan sisteme benzer
kanun yollarının ise tüketilmesi gereken olağan kanun yollarından
olmadığı Mahkeme’nin yerleşik içtihadını oluşturmaktadır
12
. Diğer
yandan, mevcut uluslarararası hukuk ortamının da gözardı edilme-
mesi gerekir. Bu bağlamda, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel müracaat
yolunun açılmasında etkin olan gelişmeler not edilmelidir. AİHM’nin
ağır işyükü nedeniyle verimsizliğe gidişini önleyici tedbirler alınması
konusunda var olan çalışmalar son on yılda yoğunluk kazanmıştır. Bu
10
David SZYMCZAK, «Question prioritaire de constitutionalité et Convention
européenne des droits de l’homme,
Nouveaux Cahier du Conseil constitutionnel
,
n° 32, Dossier : Convention européenne des droits de l’homme, Juillet. Bkz.
ayrıca, Joël ANDRANTSIMBAZOVINA, « La prise en compte de la Convention
européenne des droits de l’homme par le Conseil constitutionnel, continuité
et évolution «
Cahier constitutionnel
, n° 18, Juillet 2005 ; Marc GUILLAUME,
«Question prioritaire de constitutionalité et la Convention européenne des droits
de l’homme «
Nouveaux Cahier du Conseil constitutionnel
, n° 32, Dossier : Convention
européenne des droits de l’homme, Juillet 2011.
11
Ringeisen/ Avusturya
, 16 Temmuz 1971, n° 2614/65.
12
Spadea&Scalabrino/İtalya
(seri A, n° 315) 28 Eylül 1995 ;
Immobiliare Saffi/Italya
,
28 Temmuz 1999, n° 22774/93. Bkz. ayrıca, Vincent BERGER, “Les cours
constitutionnelles et la Cour européenne des droits de l’homme”,
Nouveaux Cahier
du Conseil constitutionnel
, n° 32, Dossier : Convention européeene des droits de
l’homme, Juillet 2011.