324 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Tunay KÖKSAL
323
“İşte yukarıda zikredilen nedenlerle, uluslararası ticari uyuşmaz-
lıkların çözümündeki çabukluk, tarafsızlık, verilen kararın icrasındaki
kolaylık ve adalete uygunluk bakımlarından uluslararası tahkim ve di-
ğer uzlaştırma yöntemleri, ulusal mahkemelere başvurma alternatifine
tercih edilmektedir” (Şanlı, a.g.e., s.68).
“Uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümünde ulusal mahkeme-
lere başvurma alternatifinin içerdiği bu dezavantajlara rağmen kimi
zaman tarafların sözleşmelerine koydukları bir yetki şartı ile, belirli
bir devlet mahkemesini uyuşmazlıkların çözüm yolu olarak seçtikleri
görülmektedir” (Şanlı, a.g.e., s.68).
“Bu seçimde, belirli bir devletin mahkemesinin delillere ve ta-
raflara coğrafi bakımdan yakın olması, yargılama maliyetinin düşük
olması, sözleşme dökümanlarını hazırlayan ve ekonomik bakımdan
güçlü olan tarafın karşı tarafa empoze ettiği tip sözleşmeler veya genel
şartnameler içinde bir dayatma olması gibi faktörler etkili olabilmek-
tedir.” (Şanlı, a.g.e., s. 69).
Taraflar arasındaki uluslararası ticaret sözleşmelerinde veya iş or-
taklığı sözleşmelerinde tahkim öngörülmemişse, uyuşmazlıkların do-
ğal çözüm mercii olarak genel yargı yolu olan devlet mahkemelerine
başvurulacaktır.
“Taraflar, başvurulacak devlet mahkemesini bir anlaşma yaparak
belirlememişlerse, uyuşmazlığı çözümleyecek mahkemeyi davacının
tercihleri belirleyecektir. Davacı; dava ve avukatlık masraflarını, hu-
kuk sistemi hakkındaki bilgi ve tecrübesini, politik güven ve istikrarı,
verilen kararın icrasını, ortak lisan ve hukuk kültürüne mensubiyeti,
kendisinin kayırılacağını ve yabancı tarafa tercih edileceğini, daha kısa
zamanda davanın biteceğini ve benzeri pratik mülahazaları dikkate
alarak mahkeme tercihini yapabilir (Ekşi, Nuray: Türk Mahkemeleri-
nin Milletlerarası Yetkisi, İstanbul, 1996, s.73). Ancak, sözleşmede her-
hangi bir tahkim şartının veya yetki anlaşmasının bulunmadığı haller-
de, davacının tercihine dayanılarak başvurulan devlet mahkemesinin
davaya bakabilmesi, somut olayda mahkemenin kendisini yetkili gör-
mesine bağlıdır” (Şanlı, a.g.e.,s. 69).
“Uluslararası özel hukuk alanındaki tarafların arasındaki uyuş-
mazlığa uygulanacak hukuku seçme serbestisine paralel olarak, ulus-