326 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Tunay KÖKSAL
325
B. ULUSLARARASI TİCARİ UYUŞMAZLIKLARIN
TAHKİM DIŞINDAKİ ALTERNATİF
UYUŞMAZLIK ÇÖZME TEKNİKLERİ İLE ÇÖZÜMÜ
“Uluslararası ticari uyuşmazlıkların tarafların karşılıklı müzakere
ve mutabakatları ile çözümlenmesi en ideal uyuşmazlık çözme yönte-
midir. Tarafların,bir uyuşmazlığı , yargı yolu ile çözümün getireceği
yüksek maliyeti, alacağı zamanı ve ilişkiler üzerinde geleceğe dönük
olarak yapacağı tahribatı dikkate alarak, doğrudan müzakereler yo-
luyla çözmesinde faydaları bulunmaktadır. Bu aşamada devlet mah-
kemelerinde veya tahkim mahkemelerinde açılacak davaların sonuçta
sağlayacağı avantajlar karşılaştırılmalıdır”(Şanlı, a.g.e., s. 371).
“Genellikle sözleşmelerin yorum ve ifasından doğan uyuşmaz-
lıklar, taraflar arasında psikolojik bir gerginliğe yol açabildiği için,
bu durum tarafların doğrudan uyuşmazlığı çözmek için müzakereler
başlatmasına engel olabilmektedir. İşte bu nedenle, uyuşmazlıkların
çözümüne yönelik olarak taraflar arasında müzakerelerin başlatıla-
bilmesi ve müzakerelerin sonucunda rizai bir çözüme ulaşılabilmesi
için, tarafsız üçüncü kişi konumundaki uzlaştırıcıların veya uzlaştırıcı
kuruluşların yardım ve müdahalesine ihtiyaç duyulmaktadır. Üçüncü
kişilerin taraflar arasındaki uyuşmazlığa müdahalesi ve yardımı, ta-
rafların anlaşmalarına dayanır. Bu anlaşma, sözleşmeye konulan özel
hükümlerle veya tarafların karşılıklı başvurusu ile zımni şekilde yapı-
labilir” (Şanlı, a.g.e., s. 371-372).
Uyuşmazlıkların mahkemeler ve tahkim yolu dışında çözümlene-
bileceği başlıca alternatif uyuşmazlık çözme yolları arasında; müza-
kere, uzlaştırma, hakem-bilirkişilik, teknik expertizlik, ön hakemlik,
sözleşmelerin üçüncü kişiler tarafından tamamlanması, yorumlanma-
sı veya uyarlanması ve alternatif uyuşmazlık çözme teknikleri sayıla-
bilir.
“Günümüzde uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümü konu-
sunda mahkemelerin ve tahkimin pahalı olması ve bu yollarla dava-
ların çözümünün uzun zaman alması, alternatif ihtilaf çözme teknik-
lerini daha cazip hale getirmiştir. Bugün uluslararası alanda bu yeni
ihtilaf çözme teknikleri ile ilgili tasarılar hazırlanmakta ve model ka-
nunlar yayınlanmaktadır” (Şanlı, a.g.e., s. 371-372).