330 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Tunay KÖKSAL
329
3. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SÖZLEŞMEYE
MÜDAHALESİ YÖNTEMİ
“Bir uluslararası ticaret sözleşmesinden doğan bir uyuşmazlık
halinde, sözleşme ile yetkili kılınan tarafsız ve uzman üçüncü kişiler,
sözleşmeye dışarıdan müdahil olarak, sözleşmeyi yorumlayabilir, boş-
luklarını doldurarak tamamlayabilir veya sözleşmeyi değişen şartla-
ra göre uyarlayabilirler. Bazen taraflar bilinçli olarak ileride oluşacak
şartlara göre doldurulmak üzere sözleşmelerinde boşluklar bırakmak-
ta, bazen de sözleşme tekniğindeki zaaflar veya işin mahiyeti gereği
boşluklar ortaya çıkmaktadır“ (Şanlı, a.g.e., s. 392).
“Taraflar arasında buna imkan veren bir sözleşmenin veya taraf-
ların birlikte başvurusunun bulunmadığı durumlarda üçüncü kişinin
sözleşmeye müdahalesi mümkün olamaz” (Şanlı, a.g.e., s. 392).
“Tecrübeler göstermiştir ki, üçüncü bir şahsın müdahalesi, inşaat
sözleşmeleri gibi uzun dönemli sözleşmelerde faydalı olmaktadır. 1978
yılında MTO tarafından yürürlüğe konulan 362 numaralı Broşürde yer
alan “Sözleşmelerin Uyarlanması İçin Kurallar” (The Rules for Adap-
tation of Contracts)’a göre faaliyetlerini icra etmek üzere MTO’ya bağlı
bir “Akdi Münasebetleri Düzenleme Komitesi” (The Standing Com-
mitte for the Regulation of Contractual Relations) kurulmuştur“ (Şanlı,
a.g.e., s. 393)”.
“Bir dış ticaret sözleşmesinin yorumu, tamamlanması veya deği-
şen şartlara uydurulmasına ilişkin bir sorun çıktığında, taraflar müş-
tereken veya taraflardan biri, sözleşmeye müdahale edecek üçüncü
şahsın ismini bildirebilir veya bu üçüncü kişinin komite tarafından se-
çilmesi talebi ile Komiteye başvurabilirler. Kuralların 6(3)’üncü mad-
desine göre, taraflar üçüncü kişi olarak bir heyeti de seçebilirler. Komi-
te, tarafların müştereken atadıkları tarafsız uzman üçüncü kişiyi veya
heyeti onayladığında, üçüncü kişi veya heyet MTO’nun himayesinde
ve onun konuyla ilgili kuralları çerçevesinde prosedürü icra ederler”
(Şanlı, a.g.e., s. 394).
“MTO’nun 326 nolu Kurallarının 11 (1)’nci maddesine göre, üçün-
cü kişinin sözleşmeye müdahalesinin kapsamı ve sınırları tamamen ta-
rafların anlaşmasına bağlıdır. Aynı kuralların 11 (3)’üncü maddesine
göre, taraflar üçüncü kişi tarafından verilecek tavsiye veya kararın bağ-
layıcı olup olmayacağını da kararlaştırabilirler” (Şanlı, a.g.e., s. 394).