341 / 505
Uluslararası İnşaat ve İş Ortaklığı Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların ...
340
emredici ve kamu düzeni kuralları dışına daha kolay çıkabilmekte,
uyuşmazlık konusu ilişkinin dahil olduğu sektörlerde cari olan ku-
ral, örf-adet ve teamülleri ve taraf anlaşmalarını daha etkin biçimde
uygulayarak karar verebilmektedirler. Böylece tahkimde, uluslara-
rası ticaretin mahiyetine ve ihtiyaçlarına, tarafların beklentilerine ve
adalet ilkelerine çok daha uygun kararlar verilebilmektedir” (Şanlı,
a.g.e.,s.221; ayrıca bkz. Şanlı, Cemal: Milletlerarası Ticari Tahkimde
Esasa Uygulanacak Hukuk, Ankara, 1986, s.61).
(5) “Tahkimin uluslararası ticarette tercih edilmesinde en ciddi se-
bep, mahalli mahkeme kararlarına nispetle hakem kararlarının icrasın-
daki yaygınlık ve kolaylıktır. Günümüzde Birleşmiş Milletler tarafın-
dan hazırlanan Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizine
Dair 1958 tarihli New York Anlaşmasına 135 devlet taraftır. Anlaşma-
ya göre, taraf ülkelerden birinde verilen hakem kararları, diğerlerinde
de tenfiz edilebilmektedir. New York Anlaşması, uluslararası bir tah-
kim hukuku yaratmıştır” (Şanlı, a.g.e.,s.221-222).
“New York Anlaşmasından ayrı olarak, son yıllarda bazı İslam
ülkeleri arasında da hakem kararlarının tenfizine ilişkin bölgesel nite-
likte çok taraflı anlaşmalar aktedilmiştir. Yabancı Mahkeme ve Hakem
Kararlarının Tenfizine Dair Riyad Konvansiyonu’na Irak, Yemen, Ür-
dün, Sudan, Tunus ve Libya taraftır. Anlaşmaya göre, akit ülkelerde
verilen hakem kararları, davacının vatandaşlığına bakılmaksızın ve
karar esastan herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın, Anlaşmada belir-
tilen şekli şartlar çerçevesinde tenfiz edilecektir. Riyad Konvansiyonu,
özellikle New York Anlaşmasına taraf olmayan İslam ülkeleri bakı-
mından büyük önem taşımaktadır” (Şanlı, a.g.e.,s.221; Konvansiyon
hakkında bkz. El Ahbad, A.H.: Enforcement of Arbitral Awards in the
Arab Countries, Arb. Int., V.11, No: 2,1995).
“Arap devletleri arasında 1987’de “Ticari Tahkime İlişkin Am-
man Konvansiyonu” kabul edilmiştir. Konvansiyona göre, merkezi
Rabat’ta bulunan bir “Arap Ticari Tahkim Merkezi” kurulmuştur.
Merkez tarafından verilen hakem kararları, kamu düzenine aykırı
olmadığı müddetçe, Konvansiyon’a göre yetkilendirilen akit devlet
yüksek mahkemeleri tarafından doğrudan tenfiz edilecektir. Merkez
tarafından verilen kararlara, tenfiz sırasında akit ülke mahkemeleri
nezdinde itiraz edilemeyecektir. Konvansiyon’a Irak, Ürdün, Libya,