338 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Tunay KÖKSAL
337
Türkiye, ICSID Anlaşmasını, 24 Haziran 1987’de imzalamış olup;
anlaşma Türkiye açısından 2 Nisan 1989 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Günümüzde 155 ülke ICSID Anlaşmasına taraf olmuştur.
“ICSID Anlaşmasının 1’inci maddesine göre, uyuşmazlıkların tah-
kim veya uzlaştırma yoluyla çözümünde yetkili olacak bir uluslararası
merkez oluşturulmuştur. Washington’da bulunan merkezin adı “Ya-
tırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkez” (The In-
ternational Centre for Settlement of Investment Disputes) dir” (Şanlı,
a.g.e.,s.380).
“ICSID Anlaşmasının 28-35’inci maddeleri arasında uzlaştırma
prosedürü düzenlenmiştir. Anlaşmanın 28 (2)’nci maddesine göre, adı
geçen Merkezde tahkim veya uzlaştırma prosedürünün başlatılabil-
mesi için, uyuşmazlığa taraf devlet veya diğer devlet vatandaşı gerçek
veya tüzel kişinin mensup olduğu devletin ICSID Anlaşmasına taraf
olması gerekir ve ayrıca tarafların özel bir anlaşma ile aralarındaki so-
mut uyuşmazlık bakımından Merkezin yetkisini kabul etmiş olmaları
gereklidir” (Şanlı, a.g.e.,s.380).
“Merkez, doğrudan uluslararası yatırım uyuşmazlıklarında uzlaş-
tırıcı veya hakem olarak görev yapmamakta, sadece bu prosedürleri
yönetmektedir. Bu bağlamda Merkez, tarafların güvenebilecekleri va-
sıflı uzlaştırıcı listeleri hazırlar ve uzlaştırma prosedürleri için gerekli
sekreterya hizmetlerini sunar. Uzlaşma talebinde bulunan taraf, talebin
karşı tarafa iletilmesi amacıyla Merkez Genel Sekreterliğine başvurur
ve böylece uzlaştırma prosedürünü başlatmış olur. Merkez tarafından
bir Uzlaştırma Komisyonu oluşturulur. Anlaşmanın 90’ıncı maddesi-
ne göre, uzlaştırma talebinin Merkez Genel Sekreterliğince kayda geçi-
rilmesinden itibaren 90 gün içinde komisyon oluşturulamazsa, Dünya
Bankası Başkanı, tarafların görüşlerini de alarak uzlaştırıcı atamasını
re’sen yapar” (Şanlı, a.g.e.,s.381).
“Prensip olarak uzlaştırıcıların, Anlaşmanın 12’nci maddesine
göre hazırlanmış bulunan Merkez listesinden seçilmesi şart değildir.
Taraflar, dışarıdan da uzlaştırıcı seçebilirler”(Şanlı, a.g.e.,s.381).
“Anlaşmanın 34(2)’nci maddesine göre, taraflar Uzlaştırma Komis-
yonunun dostane çözüm önerilerini kabul edip uzlaşırlarsa, Komisyon
tarafından anlaşma bir rapora bağlanır ve yayınlanır. Uzlaştırma pro-