128 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Ramazan DURGUT
127
esas sermaye paylarını rehin olarak verebilmesi, ekonomik bakımdan
onların kredibilitesini artıran önemli bir araçtır. Ancak üzerinde rehin
hakkı kurulan payın cebri icra vasıtasıyla satılması halinde ortaklar
dışında üçüncü kişilerin şirkete girmesi ve/veya şirketin kontrolünü
ele geçirmesi riski ortaya çıkmaktadır
11
. Bu nedenle bir ortağın esas
sermeye payı üzerinde tasarrufî işlemlerde bulunması ile diğer şirket
ortakları ve şirketin menfaatleri arasında bir dengenin kurulması ge-
rekmektedir
12
. Bu ihtiyaca binaen TTK 600/2’deki esas sermaye payı
üzerinde rehin hakkı kurulmasının şirket sözleşmesi ile genel kurul
kararına bağlama şeklinde kısıtlama hükmü getirilmiştir. Kanaatimiz-
ce de limited şirket esas sermaye payı üzerinde rehin hakkının ku-
rulmasına ilişkin Türk Ticaret Kanunu’nda özel bir hüküm (TTK m.
600/2) öngörülmesi isabetli olmuştur. Zira ortakların paylarını serbest
iradeleriyle devir ve rehin etmeleri yasaklanmamakta, buna karşılık
ortakların rızası olmadan cebri icra vasıtasıyla limited şirket paylarının
el değiştirmesi ve buna bağlı olarak şirkete yeni ortak girmesi engelle-
nebilmektedir. Böylece hem şirketin menfaati hem de diğer ortaklarla
payını rehin veren ortağın karşılıklı menfaatleri korunmuş olmaktadır.
A. Pay Üzerinde Rehin Kurulmasına İlişkin Şartlar
1. Devir ve/veya Rehin Yasağının Bulunmaması
TMK 954’e göre “
Başkasına devredilebilen alacaklar ve diğer haklar
rehnedilebilir
.” Bu sebeple limited şirket payının devredilmesine ilişkin
kanuni veya şirket sözleşmesinden kaynaklanan bir devir yasağı var-
sa, limited şirket payı rehnedilemez
13
.
rehnin kapsamı hakkında bkz. Erdem / Göksoy, s. 591 – 614; Arslanlı / Domaniç,
s. 275 – 276; Reto Bügler, Der GmbH-Anteil: Insbesondere dessen Erwerb,
Übertragung und Verlust (de lege lata et ferenda), Zürich 2004, s. 152 - 153;
Matthias Oertle / Shelby du Pasguer, Basler Kommentar, Obligationenrecht II Art.
739 – 1186 OR, 3. Auflage, Basel 2008, Art 789b N. 6; Marc Pascal Ficher / Martin
Petrin / Rino Siffert, GmbH-Recht, Bern 2008, Art. 789b N. 7 – 8; Jeannette Wibmer
(Jolanta Kren Kostkiewicz / Peter Nobel / Ivo Schwander / Stephan Wolf),
Gesellschaft mit beschränkter Haftung, in: OR Handkommentar, Schweizerisches
Obligatioenenrecht, 2. Auflage, Zürich 2009, Art. 789b N. 1.
11
Limited şirket esas sermaye payı üzerinde rehin hakkı kurulmasının, şirketin iç
işlerine karışılmasına ilişkin sakıncalı bir durum oluşturduğu konusunda bkz.
Pulaşlı, s. 2009; Pulaşlı, Şirketler Hukuku, s. 993.
12
Oertle / du Pasguer, OR Art. 789b N. 1.
13
Bügler, s. 151; Erdem / Göksoy, s. 580; Pulaşlı, s. 2009; Pulaşlı, Şirketler Hukuku, s.