129 / 417
Limited Şirket Esas Sermaye Payı Üzerinde Rehin Hakkı Kurulması
128
Kanuni devir yasağına ilişkin, eTK 520/3’te bir düzenleme yer al-
maktaydı. eTK 520/3’e göre, ortağın koymayı taahhüt ettiği sermaye
ayın ise, ortak payını şirketin kurulmasından itibaren üç yıl geçme-
dikçe başkasına devredemezdi. Devir yasağının söz konusu olduğu
bu üç yıllık süre içinde payın rehni de mümkün değildi. Ancak eTK
520/3’teki bu hüküm 6102 sayılı yeni TTK’ya alınmamıştır. Dolayısıy-
la da ayın karşılığı payların devri ve rehni yasaklanmamıştır
14
.
eTK’daki limited şirket paylarının devrinin ve rehininin yasaklan-
dığı diğer bir hal ise şirketin kendi paylarını iktisabı ve rehin olarak
kabul etmesine ilişkin eTK 526/1 düzenlemesidir. eTK 526/1’e göre
“
sermaye borcu tamamen yerine getirilmemişse
” payın limited şirket ta-
rafından rehin alınması geçersizdi(r). Ancak bu hüküm de 6102 sayılı
TTK’ya aktarılırken değişikliğe uğramış ve yeni hükümde (TTK 612)
sadece limited şirketin kendi esas sermaye paylarını iktisap etmesi
düzenlenmiştir. TTK 612’nin madde gerekçesinde “
(limited) şirketin
kendi paylarını iktisabı anonim şirkete paralel şekilde düzenlenmiştir
” şek-
linde bir açıklama yapılmıştır
15
. TTK 612 karşılığı olan TTK 379’da ise,
eTK 329’a benzer olarak, hem anonim şirketin kendi paylarını iktisabı
hem de rehin olarak kabul etmesi düzenlenmiştir. Görüldüğü üzere,
anonim şirketin kendi paylarını rehin olarak kabul etmesi bakımın-
dan bir yasaklama ve/veya sınırlama söz konusuyken, limited şirket
paylarının rehni bakımından böyle bir yasak ve/veya sınırlama ön-
görülmemiştir
16
. Böylece TTK 612’nin gerekçedeki hedeflenen amacın
993; Oliver Arter (Peter V. Kunz / Floran S. Jörg), Entwicklungen im Gesellschaft-
srecht VII, Bern 2012, s. 300; Fatih Bilgili / Ertan Demirkapı, Şirketler Hukuku, 9.
Baskı, Bursa 2013, s. 763. Bu husus TTK 600’ün gerekçesinde şöyle ifade edilmiştir:
“
Devrin yasaklanması halinde intifa hakkı ve rehin kurulamamasının sebebi Türk Me-
deni Kanununun 795 inci maddesinin birinci fıkrası ile 954 ve devamındaki maddelerin
hükümleridir. Her ikisi de kurulma için alacağın devredilebilir nitelikte olmasını şart koş-
muştur.
” (Abuzer Kendigelen, Gerekçeli – Karşılaştırmalı Yeni Türk Ticaret Kanu-
nu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun,
İstanbul 2011, s. 706).
14
Bkz. ve krş. TTK 595.
15
Kendigelen, s. 714. TTK 612 ile getirilen düzenlemenin değerlendirilmesi ve
eleştirisi için bkz. Kendigelen, İlk Tespitler, s. 455 - 457; Yıldız, s. 148 - 151.
16
Bkz. ve krş. TTK 379, 612; eTK 329, 526. Ayrıca anonim şirketin kendi paylarını
iktisabı ve rehin olarak kabul etmesi ile ilgili TTK 379 ve eTK 329 hükümleri ile
ilgili değerlendirme, karşılaştırma ve eleştiriler için bkz. Kendigelen, İlk Tespitler,
s. 231 – 238; Pulaşlı, s. 2057 – 2060; Pulaşlı, Şirketler Hukuku, s. 1037 – 1041; Alihan
Aydın, Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesi, İstanbul 2008, s. 179 vd. ile
özellikle s. 311 vd.; Mehmet Özdamar, Anonim Ortaklıkların Kendi Paylarının