205 / 417
Soykırım ve Soykırıma İlişkin Uluslararası Mekanizmalar
204
Konsey’in soruşturma açılmasını engelleme yetkisi de bulunmak-
tadır.
128
Statü’nün 16. maddesi uyarınca, Konsey Mahkeme’nin yargı
yetkisini kullanmasını önleyebilir. 12 Temmuz 2002 yılında kabul edi-
len 1422 sayılı kararla, A.B.D., Birleşik Krallık, Çin, Fransa ve Rusya
Federasyon’un yer aldığı Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden biri
kovuşturma açılmasını, kendisine tanınan veto hakkı ile önleyebilir.
129
Saldırı fiilini tespit etmek, barış ve güvenliğin korunması için alı-
nacak önlemleri kararlaştırmak ve tavsiyede bulunmak B.M. Güvenlik
Konseyi’nin tekelindedir.
130
2. Uluslararası Adalet Divanı
Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nin 9. mad-
desine göre; taraf devletlerarasında çıkan uyuşmazlıklar, ilgili devlet-
lerden birinin talebi üzerine ve ilgili devletlerin Sözleşme’ye çekince
koymamaları şartıyla Uluslararası Adalet Divanı’nın önüne getirilebi-
lir.
131
Uluslararası Adalet Divanı, devletlerin birbirleriyle olan uyuş-
mazlıklarıyla ilgili sorunlarını dava ettikleri, bireylere bu konuda pek
rol tanımayan yani bireylere başvuru olanağının tanınmadığı, yetkisi
belirli bir coğrafi bölgeyle sınırlı olmayan, evrensel bir mahkemedir.
Uluslararası Adalet Divanı, devletlerarasındaki hukuki uyuşmazlıkla-
rı inceleyip karara bağlayarak ve uluslararası örgütlere istişari müta-
laa vererek yetkilerini kullanır. Uluslararası Adalet Divanı’nın verdiği
kararlar oy çokluğuyla alınır, kesindir, devletlerin verilen kararlara
mutlaka uyma zorunluluğu vardır fakat icbar edici bir mekanizma
yoktur.
132
Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’nün 36. maddesinin 2. fıkrasın-
da taraf devletlerin Uluslararası Adalet Divanı’nın zorunlu yargı yet-
kisini tanıması gerektiğini bildirir. Buna istinaden Uluslararası Adalet
Divanı Statüsü’ne taraf olan Yunanistan 1976 yılında Ege Denizi’ndeki
kıta sahanlığı sorununu Uluslararası Adalet Divanı’na taraf olan fakat
128
Önok, s. 98.
129
Schabas, s. 106 vd.
130
Rıfat Murat Önok, “
UCD’nin Görev Alanı ve Uygulanan Hukuk”
/ Feridun Yenisey
(Editör),
Uluslararası Ceza Divanı
, Arıkan Basım Yayım, İstanbul, 2007, s. 235.
131
Başak, s. 75, 76.
132
Schabas, s. 6; Berberer, s. 83; Bilgi için bkz.
http://www.icj-cij.org/court/in-dex.php?p1=1&PHPSESSID=33b5cded8dadb55ba41c0c91b2477e32
(Çevrimi-
çi;04.01.2010) .