84 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Abdullah UZ
83
tabi tutulduğunda, kanun koyucunun Anayasanın 46 ncı maddesinin
açık amir hükmü karşısında, söz konusu “Vakıflar tarafından kurulan
yükseköğretim kurumları kamulaştırma yoluyla taşınmaz edinemez.”
hükmü ile zımnen vakıf yükseköğretim kurumlarının kamu tüzel ki-
şiliklerini kaldırdığı söylenebilir. Her ne kadar yasama tekniği açısın-
dan böyle bir sonucu doğurmak amacıyla yapılacak düzenlemenin bu
şekilde kaleme alınmasının doğru olmadığı düşünülmekle birlikte,
kamulaştırma yetkisinin Anayasanın 46 ncı maddesi gereğince kamu
tüzel kişiliğinin doğal/ayrılmaz bir sonucu olması karşısında, söz ko-
nusu düzenleme ile böyle bir sonucun hedeflendiği ve zımnen böyle
bir hukuki sonucun öngörüldüğü söylenebilir.
Diğer bir ifade ile, kamulaştırma yetkisi kamu tüzel kişilerine ait
bir yetki olduğuna ve anayasal düzeyde güvenceye bağlandığına göre;
mülkiyet hakkına kamu yararı gerektirmesi halinde müdahale imka-
nının sadece Devlet ve kamu tüzel kişilerine münhasır bulunduğuna
göre, kamulaştırma yetkisi elinden alınan vakıf yükseköğretim ku-
rumlarının kamu tüzel kişiliklerinin de usulde ve yetkide paralellik
ilkesi çerçevesinde kanun koyucu tarafından zımnen sona erdirildiği
hukuki sonucuna gidilebilir. Kısaca, Anayasanın 46 ncı maddesi uya-
rınca kamulaştırma yetkisinin varlığı, kamu tüzel kişiliğinin varlığını
zorunlu kıldığı gibi, kamulaştırma yetkisinin yokluğu da kamu tüzel
kişiliğinin yokluğunu beraberinde getirmektedir.
Ancak bu değerlendirmenin doğruluğu varsayımında, Anayasa
ve İdare Hukuku bakımından cevaplanması gereken sorular gündeme
gelebilecektir. Bu bağlamda, Anayasa Mahkemesi, Uyuşmazlık Mah-
kemesi, Danıştay ve Yargıtay kararlarında açıkça belirtildiği üzere,
kamu hizmeti niteliği tartışmasız olan yükseköğretim hizmeti yürü-
ten vakıf yükseköğretim kurumlarının, yürüttükleri kamu hizmetinin
devamlılığı ve ihtiyaçları bağlamında kamu yararının zorunlu kıldığı
hallerde kamulaştırma yapamamasının, kamu yararı ve kamu hizme-
tinin temel ilkeleri ile nasıl bağdaştırılacağı, yükseköğretim kamu hiz-
meti sunan Devlet üniversitelerine tanınan kamulaştırma yetkisinin,
yükseköğretim kamu hizmeti sunduğunda kuşku bulunmayan vakıf
yükseköğretim kurumlarından esirgenmesinin nasıl bir hukuki ge-
rekçesinin olabileceği, kamu hizmeti genel teorisi ve kamu hizmetine
egemen olan temel ilkeler karşısında kamulaştırma yetkisinin kaldırıl-
masının beraberinde ne gibi sorunlar getirebileceği sorularına, Ana-