TBB Dergisi 108. Sayı

TBB Dergisi 2013 (108)

Abdullah UZ

düzenlenmenin anayasal düzeyde ne gibi hukuki sonuçlar/sorunlar

doğurduğu hususu bu aşamada önem arz etmektedir. Yukarıda da be-

lirtildiği üzere, Devlet ve kamu tüzel kişilerine kamulaştırma yetkisi

doğrudan Anayasa ile verilmiş olup, bu kapsamda anayasa koyucu

kanun koyucunun iradesini bağlamış ve kanun koyucuya anayasal

düzeyde tanınmış olan kamulaştırma yetkisinin yasal düzeyde orta-

dan kaldırılmasına yönelik bir takdir alanı bırakmamış, sadece sahip

olunan anayasal yetkinin kullanılma usul ve esaslarının kanunla dü-

zenlenmesini öngörmüştür.

Dolayısıyla kamu tüzel kişilerinin sahip

olduğu anayasal bir yetki niteliğindeki kamulaştırma yetkisinin, Ana-

yasadaki söz konusu düzenleme mevcut olduğu sürece kanunla geri

alınması anayasaya açıkça aykırı olacaktır.

Ancak kanun koyucunun, bir kamu tüzel kişisinin kamulaştırma

yetkisini yapacağı bir yasal düzenleme ile ortadan kaldıramamakla

birlikte, Anayasada açıkça kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu belir-

tilmemiş ve Anayasanın 123 üncü maddesi uyarınca kanunla kamu

tüzel kişiliğini haiz kılınmış bir kurumun kamu tüzel kişiliğini, yetki

ve usulde paralellik ilkesi kapsamında yine bir kanun düzenlemesi ile

sona erdirebileceğinde tereddüt bulunmamaktadır. Dolayısıyla anaya-

sal düzeyde kamu tüzel kişiliği tanınmamış kurumların kanunla ka-

zandıkları kamu tüzel kişiliği statüsünün yine kanunla ortadan kaldı-

rılması hukuken yasa koyucunun takdir alanında kalan bir husustur.

Kamu tüzel kişiliği kanunla sona erdirilen bir kurumun kamulaştırma

yetkisi de kendiliğinden sona erecektir.

Ancak kanun koyucunun kamu tüzel kişiliğini açıkça sona erdir-

meden bir kamu kurumunun kamulaştırma yetkisini ortadan kaldır-

maya yönelik yasal düzenlemeye gitmesi Anayasaya açıkça aykırılığı

beraberinde getirecektir. Zira yukarıda da zikredildiği üzere, anaya-

Nitekim bu amaçla çıkartılan 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun 1 inci madde-

sinde; söz konusu Kanunun, kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel

hukuk tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların, Devlet ve kamu

tüzelkişilerince kamulaştırılmasında yapılacak işlemleri, kamulaştırma bedelinin

hesaplanmasını, taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescilini, kullanıl-

mayan taşınmaz malın geri alınmasını, idareler arasında taşınmaz malların devir

işlemlerini, karşılıklı hak ve yükümlülükler ile bunlara dayalı uyuşmazlıkların

çözüm usul ve yöntemlerini düzenlendiği belirtilmiş devamında ise Özel kanun-

larına dayanılarak gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri adına yapılacak kamulaştır-

malarda da, bu Kanun hükümleri uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir