125 / 485
Kamulaştırmada Gerçek Karşılık Hakkı ve Pazar Değeri
124
değerleme yapılması gerektiğinden bahisle, “kuru üz
üm” olarak de-
ğerleme yapılması
bozma gerekçesi yapılmıştır.
81
Bir başka kararında
zeytin ağaçlarının bulunduğu bir arazide, zeytin olarak hesaplama ya-
pılması gerektiği gerekçesiyle, zeytinyağı olarak hesaplama yapılma-
sını bozma nedeni saymıştır.
82
Ayrıca, Yargıtay başka bir kararında,
arazinin mevcut hali itibariyle çakıllı olması durumunda, ıslah edilme-
sine yönelik masraflar düşülerek ulaşılan değerin yasaya aykırı olaca-
ğına hükmetmiştir.
83
Arazinin tarıma elverişli hale gelmesi için masraf
yapılmasının, olduğu gibi kullanılma kriterine aykırı olduğu ve çakıllı
olan bir taşınmazın bir değer taşımadığı sonucuna ulaşılmıştır
Yargıtay, bazı kararlarında, arazinin “olduğu gibi kullanılması
halinde elde edilecek net gelirine” ulaşan bilirkişi raporlarına dayalı
mahkeme kararlarını da denetime konu etmektedir. Örneğin “kültür
tatlı su balığı” yetiştirilen bir taşınmazın kamulaştırılması üzerine,
balığın arazinin doğrudan ürünü olmadığı gerekçesiyle, taşınmazda
tarım yapılmamasına rağmen, zeminin tarla olarak değerlendirilmesi
yönünde bozma kararı vermiştir.
84
Bu kararıyla zemini balık yetiştirme
çiftliği olan yerin tarla olarak değerlendirilmesi yönünde direktif ve-
rerek, “olduğu gibi kullanılma” ölçütüyle çelişen bir karar verilmiştir.
Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalara göre taşınmazın kum ya da çakıl
ocağı olarak nitelenebilmesi ve değerlenebilmesi için işletme ruhsatı-
nın olması gerektiğine dair içtihatları da dikkat çekicidir. Yargıtay ka-
rarlarında işletme ruhsatı olmayan kumluk ve çakıllık arazilerin, tarım
arazisi olarak değerlenmesi yönünde direktif verilmektedir.
85
Bu ka-
rarlarda, taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde elde edilecek net
gelirin tespit edilmesiyle çelişen bir uygulamaya yol açıldığı açıktır.
Arazi niteliğinde sayılan ve şehrin genişleme yönünde yer alan
bir kısım taşınmazların, tarla olarak kullanılmamasına rağmen, tarla
olarak değerlenmesi sonucunda malik aleyhine değerlere ulaşılabil-
mektedir. Mülkiyet hakkının kamulaştırma sürecindeki koruma alanı
olarak nitelediğimiz “gerçek karşılık” ilkesinin, 2942 sayılı Kamulaş-
81
YARGITAY 18.HD. E.2002/11735, K.2003/99., T.20.1.2003
82
YARGITAY 18..HD., E.2003//2006, K.2003/2292 ve T. 25.3.2003
83
YARGITAY 18.HD. E. 1994/16014.K. 1995/496 ve T. 23.1.1995
84
YARGITAY 18. HD. E.1998/11011, K. 1998/12863 ve 19.11.1998
85
YARGITAY 18.HD. E. 1993/11683. K. 1994/286 ve T. 20.1.1994 ile YARGITAY
18.HD. E.1992/9643. K.1992/10123 ve T.23.10.1992