127 / 485
Kamulaştırmada Gerçek Karşılık Hakkı ve Pazar Değeri
126
cektir. Yargıtay’ın bilirkişi kurullarına yönelttiği yasal dayanağı olma-
yan ve talimat niteliğindeki direktiflerinin önlenmesi değerleme faali-
yetinin yetkin uzmanlarca yürütülmesi halinde mümkün olabilecektir.
Yargıtay’ın hukuki değerlendirmeyle sınırlı denetimi dışında, Türkiye
Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB)un oluşturacağı bir üst kurul tara-
fından değerleme raporlarının denetlenmesi sağlanabilecektir.
Kamulaştırma Kanunu’nun 11 inci maddesindeki değerleme öl-
çütlerinin, UDSK standartlarına ve değerleme ilkelerine uyumlu olma-
dığı gözlenmiştir. Bu kapsamda, SPK lisanslı değerleme uzmanlarının
uygulaması gereken ilkeler arasındaki mevzuattan kaynaklanan çe-
lişkilerin giderilmesi gerekmektedir. Yukarda örnek olarak incelenen
“taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde elde edilecek net geliri-
nin tespiti” ölçütünün, UDSK’nın pazar değeri kriteri olarak belirledi-
ği “taşınmazın en verimli ve en iyi kullanım biçimine göre değerinin
belirlenmesi” kriteriyle bağdaşmadığı açıktır. Ayrıca, Kamulaştırma
Kanunu’nun 11.inci maddesinde belirlenen, taşınmaza ilişkin “
ilerisi
için düşünülen kullanım biçiminin neden olacağı karın dikkate alınmayacağı-
na”
ilişkin hüküm Yargıtay tarafından geniş yorumlanmakta ve pazar
değerinin tespitini güçleştirmektedir.
87
Taşınmaz değerlemesi konusunda farklı yasal düzenlemeler ara-
sındaki uyumsuzluğun giderilmesi ve belirlenen yasal ölçütlerinUDSK
standartlarına uygun olması elzemdir. Kamulaştırma Kanunu’nun
11inci maddesi farklı mülklerin değerlemesinde kullanılan tek düzen-
lemedir. Bu madde farklı türlerdeki mülklerin değerlemesinde yeter-
siz kalmaktadır. Arsa, tarım arazisi, yapı, fabrika ve diğer ticari tesis-
lerin değerlemesinde uygulanacak ilke, yöntem ve ölçütleri ayrıntılı
olarak düzenleyecek bir “Değerleme Kanunu” olmalıdır. Bu kanuni
düzenlemenin bankacılık, vergi ve kamulaştırma değer tespitlerinin
tamamında uygulanacak bir kapsamda olması, denetim ve uygulama
birliğini sağlayacaktır. Teknik ve bilimsel yöntemlerin uygulanmasını
gerektiren “değerleme faaliyetine” ilişkin bir kanunun bulunmaması
87
Yargıtay, örnek bir kararında; enerji nakil hattı geçirilmek suretiyle irtifak kamu-
laştırmasına konu olan taşınmazdaki inşaat alanının küçülmesi ve proje değişik-
liği nedeniyle oluşacak zararı, “ilerisi için düşünülen kullanım biçiminin neden
olacağı kar”olarak nitelemiştir. (YARGITAY 5. HD, E.2005/3042 ve K.2005/6303
T.31.5.2005(KAZANCI HUKUK PROGRAMI CD) Benzer kararlar için Bkz.
ÖZEL., Anayasal Mülkiyet Hakkı Açısından Kamulaştırma, s.301-305.