103 / 441
Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi
102
I- Alıcının Geri Alma Hakkını Kullanması Hâlinde
Taksitle satışa ilişkin hükümlerden sözleşmenin hüküm ve so-
nuçlarını doğurmasına ve geri alma açıklamasına ilişkin olanı (BK. m.
255), Borçlar Kanununun 273 üncü maddesinin ilk fıkrası uyarınca, ön
ödemeli taksitle satışta da uygulanır.
Geri alma hakkı, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinde alıcıları
korumak ve fazla düşünmeden borç altına girmiş alıcıların belirli bir
süre içerisinde bu sözleşmeden kurtulmasına imkân tanımak için ön-
görülmüştür
117
.
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi, satıcı bakımından, sözleşme-
nin kurulduğu anda hükümlerini doğurmaya başladığı hâlde, alıcı ba-
kımından, taraflarca imzalanmış bir nüshanın eline geçmesinden baş-
layarak yedi gün sonra yürürlüğe girer (BK. m. 255/I). Bu hükümden
sözleşmenin geçerli bir şekilde kurulmuş olduğu; fakat alıcı bakımın-
dan hüküm ve sonuçlarını doğurup doğurmayacağının belirsiz oldu-
ğu anlaşılmaktadır
118
. Alıcı, bu fıkrada öngörülen yedi günlük yasal
süre içinde bir tazminat yükümlülüğü söz konusu olmaksızın, ister-
se sözleşmenin kurulmasına ilişkin irade açıklamasını satıcıya yazılı
olarak bildirmek koşuluyla geri alabilecektir
119
. Geri alma bildiriminin
sürenin son gününde postaya verilmiş olması, sonuç doğurabilmesi
için yeterlidir. Ayrıca, alıcının korunması amacıyla, onun geri alma
hakkından önceden feragat edemeyeceği de hükme bağlanmıştır
120
.
Söz konusu hükmün ikinci fıkrasına göre, satıcının malı geri alma
süresi içinde alıcıya devretmiş olması durumunda alıcının, malı ancak
olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabileceği; aksi
takdirde sözleşmenin hüküm ve sonuç doğuracağı öngörülmektedir.
Taksitle satış bakımından öngörülen söz konusu hükmün, ön ödeme-
li taksitle satış bakımından uygulanması mümkün değildir. Zira, ön
ödemeli taksitle satışta öncelikle alıcının ödemelerini ifa etmesi gerek-
117
Taksitle satış sözleşmesi hakkında aynı görüş için İnceoğlu, 25; Akünal, 96.
118
Akünal’a göre ise,
“
alıcı bu hakkı kullanmakla tamamlanmış bir sözleşmeden
dönmemekte; bilâkis taksitle satış sözleşmesi ancak cayma hakkının kullanılma-
ması hâlinde hukuken bağlayıcı olamamaktadır” (age., 98)
.
119
Bu hakkın kullanılmaması hâlinde, sözleşme hukuken kesinleşmiş olur. Zweifel,
1299.
120
Söz konusu maddenin gerekçesinde, böyle bir feragatin, Kanunun 27. maddesinin
ilk fıkrasına göre kesin hükümsüzlük yaptırımına tâbi olduğu öngörülmüştür.