104 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Mehmet AKÇAAL
103
mektedir. Aynı hükmün son fıkrasında ise, alıcının geri alma hakkını
kullanması hâlinde, kendisinden cayma parası istenemeyeceği ifade
edilmektedir.
II- Alıcının Cayma Hakkını Kullanması Hâlinde
Cayma hakkı, sona erme sebeplerinden biri olarak öngörülmekte-
dir (BK. m. 269). Söz konusu hükmün ilk fıkrasına göre, ödeme süresi
bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmelerde alıcının, malın
devrine kadar sözleşmeden cayma hakkı mevcuttur. Buna göre, malın
devrinden itibaren alıcının cayma hakkı ortadan kalkmaktadır. Ayrıca,
bu hükümde önemli bir diğer nokta da, cayma hakkının kullanılabil-
mesinin özel sebeplerin varlığına muhtaç olmamasıdır. Alıcı herhangi
bir özel sebep bulunmasa dahi, söz konusu haktan yararlanabilir.
Hükmün ikinci fıkrasında, cayma hâlinde, alıcı tarafından öden-
mesi öngörülen cayma parasının nasıl belirleneceği ve miktarı ile
yapılmış bulunan ödemelerden cayma parasını aşan kısmın hükmü
açıklanmaktadır. Hükmün ilk cümlesine göre, sözleşmeden cayması
hâlinde alıcı tarafından ödenmesi öngörülen cayma parasının, duru-
mun özelliğine ve sözleşmenin kurulması ile cayma arasında geçen
süreye bakılarak belirleneceği öngörülmektedir. Aynı hükmün deva-
mında ise, bu miktarın satıcının toplam alacağının yüzde ikisinden az
ve yüzde beşinden fazla olamayacağı ve alıcının, yapmış olduğu öde-
melerin cayma parasını aşan kısmının, getirileri ile birlikte kendisine
geri verilmesini isteyebileceği belirtilmektedir.
269 uncu maddenin son fıkrasında, bu fıkrada belirtilen üç du-
rumdan birinin gerçekleşmesi sebebiyle sözleşmeden cayılması
hâlinde, alıcıdan cayma parası istenemeyeceği öngörülmektedir. Buna
göre, alıcının ölmesi veya kazanç elde etmekten sürekli olarak yok-
sun kalması sebebiyle ön ödemeleri yapamayacak duruma düşmesi
ya da sözleşmenin yerine olağan koşullarla yapılacak bir taksitle satış
sözleşmesinin konulmasına ilişkin önerisinin satıcı tarafından kabul
edilmemesi yüzünden sözleşmeden cayıldığı takdirde, cayma parası
istenemez
.
Bu durumlardan birinin gerçekleşmesi hâlinde, alıcı veya
onun kanunî halefleri sözleşmeden cayabilir; ancak satıcı böyle bir du-
rumda cayma parası isteme hakkından mahrum kalır.