106 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Mehmet AKÇAAL
105
SONUÇ
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi, uygulamadaki önemi göz
önünde bulundurulmak suretiyle, Türk Hukukunda ilk kez Borçlar
Kanununda düzenlenmiştir. Böylece söz konusu sözleşme için diğer
sözleşme türlerine ilişkin hükümler değil; kendi özel hükümleri doğ-
rudan uygulanmaktadır. Ayrıca, sözleşmenin, sistematik bakımdan
bir satış türü olarak,
“Kısmî
Ödemeli Satışlar” başlığı altında öngörül-
düğü de belirtilmelidir.
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinden bahsedebilmek için gere-
ken unsurlar, kısaca, satış bedelinin kısmî edimler hâlinde ödenmesi-
nin ve bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanın alıcıya devre-
dileceğinin kararlaştırılması, satış konusunun taşınır mal veya haklar
olması ve tarafların anlaşmasıdır.
Ayrıca, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi, hukukî niteliği itiba-
rıyla, mülkiyeti devretme amacına yönelik, tam iki tarafa borç yükle-
yen, rızaî bir sözleşmedir. Yine, sözleşme, alıcının borcunun konusu
bakımından dönemli edimi içermektedir. Ayni şekilde, ön ödemeli
taksitle satış ile taksitle satışın karşılaştırılmasının sonucu olarak ön
ödemeli taksitle satışı, taksitle satışın bir türü olarak kabul etmek
mümkündür.
Ön ödemeli taksitle satış, ödeme süresi esas alınarak, ödeme süresi
bir yıl veya daha az olan sözleşme ve ödeme süresi bir yıldan daha
uzun veya belirsiz olan sözleşme olarak ikiye ayrılabilir. Kanunda
ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmeler ba-
kımından öngörülen hükümlerin, ödeme süresi bir yıl veya daha az
olan sözleşmelere uygulanmasını engelleyen herhangi bir hükme yer
verilmemiştir. Buna göre, söz konusu hükümlerin, ödeme süresi bir yıl
veya daha az olan sözleşmeler bakımından da uygulanmasını kabul
etmek mümkündür.
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi, yapılış tarzı itibariyle nite-
likli yazılı şekle tâbidir. Kanunda sözleşmede belirtilmesi zorunlu hu-
suslara da yer verilmiştir (BK. m. 264/II). Sözleşmenin bu şekle uyul-
maksızın yapılmasının sonucu ise geçersiz sayılmasıdır. Şekle aykırılık
hâlinde geçersizliğin türünü, kesin hükümsüzlük (butlan) olarak ka-
bul etmek mümkündür.