TBB Dergisi 110. Sayı

TBB Dergisi 2014 (110)

Ümit KILINÇ

299

kaldırılması, barışçıl gösterilere tahammül edilmesi ve şiddete başvu-

rulmaması için üst düzey emniyet mensuplarına bir genelge gönderi-

lerek sorun kısa sürede çözümlenebilir.

Bununla birlikte, orantısız güç ve gaz kullanımı konusunda mev-

zuatta bazı düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Abdullah Ya-

şa-Türkiye

kararında AİHM, polisin orantısız güç kullanımından ve

özellikle gaz kullanımından dolayı Sözleşme’nin 3. maddesinin ihlal

edildiğini belirttikten sonra, bu sorunun çözümü için ulusal çapta alın-

ması gereken tedbirler ile ilgili olarak, Sözleşme’nin 46. maddesi anla-

mında aşağıdaki tespitlerde bulunmuştur :

“Mahkeme, olayların meydana geldiği dönemde Türk hukuku-

nun, gösteriler sırasında gözyaşartıcı gaz mermilerinin kullanımını

düzenleyen herhangi bir özel hüküm içermediğini ve bunların kulla-

nılma şekli konusunda [iç hukukta] güvenlik kuvvetlerinin dikkatine

sunulacak hiçbir talimatın olmadığını tespit etmiştir (...). Mahkeme,

gözyaşartıcı mermilerin kullanılmasına bağlı olan ölüm ve yaralan-

ma riskini en asgari düzeye indirmek için, (...) daha detaylı bir şekilde

yasal ve düzenleyici hükümlerin kabul edilmesi yoluyla, gözyaşartıcı

mermilerin iyi bir şekilde kullanımı konusundaki güvenceleri güçlen-

dirmek gerektiği kanaatindedir”

Şimdi de devletin, orantısız güç kullanan kamu görevlileri hakkın-

da etkin soruşturma yapma yükümlülüğüne değinmek gerekmektedir.

B) Orantısız güç kullanan kamu görevlileri hakkında etkili

soruşturma yapma yükümlülüğü

AİHM içtihatlarına göre, barışçıl toplantı ve gösteri yürüyüşlerine

katılan şahıslar hakkında adli soruşturma açılması ve cezalandırılma-

ları, orantılılık ilkesi gereğince Sözleşme’nin 11. maddesi anlamında

sorun çıkarmaktadır. İlgili şahısların ceza mahkemeleri tarafından

mahkum edilmeleri ulaşılmak istenen amaç ile orantısız olarak kabul

edilmektedir

. Buna karşın yargı makamlarının, barışçıl toplantı ve

gösteri yürüyüşlerine orantısız bir şekilde müdahale ederek gösterici-

lerin vücut bütünlüğüne zarar veren kamu görevlileri hakkında soruş-

turma açma yükümlülüğü bulunmaktadır.

AİHM, Abdullah Yaşa/Türkiye, n° 44827/08 ve 16 Temmuz 2013 tarihli karar, § 61.

AİHM, Akgöl ve Gül/Türkiye, n° 28495/06 ve n° 28516/06 ve 17 Mayıs 2011

tarihli karar.