TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Doğan ŞENYÜZ

de kararname, tüzük ve yönetmelik şeklinde sayılmakla beraber uygu-

lamada adsız düzenleyici işlemler olarak belirtilen çeşitli düzenleyici

işlemlere de rastlanmaktadır. Düzenleyici işlemler genel, soyut, objek-

tif işlemlerdir.

Düzenleyici işlemler tek taraflı olup, idarenin birden

fazla seçenekten birini seçebileceği serbesti içinde bulunması nede-

niyle özü itibarıyla takdir yetkisinin kullanıldığı işlemlerdir. İdarenin

bu işlemleri yapıp yapmamakta veya yapacaksa işlemin içeriğini tespit

etme konusundaki inisiyatifine idarenin takdir yetkisi denir. Sonuçta

ortaya çıkan durum idarenin takdir yetkisinin görünümü olmaktadır.

Vergiler konusunda düzenleyici işlem yapma yetkisi duruma göre

Bakanlar Kurulu’na, Maliye Bakanlığı’na ve Gelir İdaresi Başkanlığı’na

verilebilmektedir. İlgili birimler bu yetkilerini aşağıda açıklanacağı

üzere çeşitli isimlerle kullansalar da bu birimlerin genel, soyut ve kişi-

lik dışı ve objektif olarak ortaya koydukları metinler hukuki nitelikleri

itibarıyla birer genel düzenleyici işlemdir.

B. ANAYASA MADDE 73’TE BAKANLAR KURULU’NA

VERİLEN DÜZENLEYİCİ İŞLEM YAPMA YETKİSİ

Kanunilik ilkesinin bir istisnası olarak Anayasa’nın 73. madde-

sinde, yürütme organına bir yetki verilmiştir. Verilen yetki, “

Vergi,

resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirim-

leriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sı-

nırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir

” şeklin-

dedir. Yürütme organın

ın

, bu madde kapsamında düzenleyici işlem

yaparken, söz konusu maddede öngörülen sınırlamalara tabi olması

doğaldır.

Maddeyle verilen yetkinin çerçevesi şu şekilde açıklanabilir:

• Düzenleme verginin her unsurunda değil; sadece muaflık, istisna-

lar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde yapılabilir.

• Yetkinin kullanımı Bakanlar Kurulu’na ait olup, Bakanlar Ku-

rulunun kendisine tanınan yetkiyi hangi düzenleyici işlem tü-

rüyle kullanacağı konusunda bir sınırlama yoktur, Bakanlar

Kurulu düzenleyici işlem türünü serbestçe seçebilir (Bakanlar Ku-

Düzenleyici idari işlemin karşılığı olarak bireysel idari işlem kavramı kullanılmakta-

dır. Bunlar idarenin belli kişi ve belli durumlara göre yaptığı (sübjektif) işlemlerdir.