232 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Aydın AKGÜL
231
Kamu görevlilerince işkence yapılması nedeniyle uğranılan maddi
veya manevi zararın idare tarafından tazmini, hukuk devleti ilkesinin
bir gereğidir. Bireyin, kolluk hizmetinin yürütülmesi sırasında işken-
ce nedeniyle uğradığını öne sürdüğü zararını karşılama amacıyla ge-
tirilen hukuki koruma yolu idari yargıya özgü bir dava türü olan tam
yargı davasıdır. Bu dava yoluyla, idarenin hukuki sorumluluğunun
bulunup bulunmadığı ortaya çıkmakta olup; idarenin hizmet kusuru-
nun bulunup bulunmadığı, her somut olaya göre idare mahkemesince
ve son tahlilde Danıştay tarafından belirlenmektedir.
İşkence nedeniyle açılacak tam yargı davalarının görüm ve çözü-
münde, işkencenin gerçekleştiği ilde bulunan idare mahkemesi yetkili
olup; davanın, işkence eyleminden itibaren 1 yıl ve işkence eyleminin
öğrenildiği tarihten itibaren en geç 5 yıl içinde davalı idareye başvuru-
larak açılması gerekmektedir.
Danıştay, işkence iddiasıyla açılan tam yargı davalarında, tazmi-
nat istemine dayanak olan eylemin idariliğinin sonradan öğrenildiği
durumlarda açılan davaları süresinde kabul etmekte; özellikle kamu
görevlilerinin görev kusurundan kaynaklanan davalarda dava açma
süresini geniş yorumlamaktadır. Yüksek Mahkeme’nin, hak arama
özgürlüğü çerçevesinde dava açma süresini geniş yorumlaması ve so-
nuçta bireylerin işkence nedeniyle uğradığını öne sürdüğü zararları-
nın tazmin edilerek idarenin hukuki sorumluluğunun ortaya çıkarıl-
masına geniş olanak tanıması yerinde olmuştur.
Yüksek Mahkemeye göre, işkence yaptığı iddia edilen polis me-
murları hakkında açılan ceza davasının beraatle sonuçlanması halle-
rinde davalı idarenin hizmet kusuru bulunmamaktadır. İdare mah-
kemesince hükme esas alınan ceza mahkemesi kararının Yargıtay
tarafından bozulması üzerine yeniden bir karar verilmesi gerektiğini
belirten Danıştay; işkence yaptığı iddia edilen emniyet görevlileri hak-
kında ceza mahkemesinde açılan davanın sonucunun araştırılmama-
sını ise eksik inceleme olarak görmektedir.
Kamu gücünü kullanan idareye karşı bireylerin işkence yapıldı-
ğı iddiasını ispatlamaları oldukça zordur. İdari yargı yerince, bu hu-
susun dikkate alınarak maddi olayın değerlendirilmesi, ileri sürülen