233 / 413
İşkence Nedeniyle Açılan Tam Yargı Davalarında Danıştay Ölçütleri
232
iddiaların etraflıca araştırılması, böylece uyuşmazlığın her yönüyle
çözümlenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, işkence iddiasıyla açılan
tam yargı davalarında, işkencenin yapıldığına ilişkin ortaya konulan
kanıtların her türlü şüpheden uzak olması ve zararla idari eylem ara-
sında illiyet bağının kurulması gerekmektedir.
İşkence yapıldığının sağlık raporu veya adli tıp kurumu rapo-
ru ile açıkça ortaya konulması durumunda, idare mahkemelerince
tazminat isteminin kabulü yönünde verilen kararlar onanmaktadır.
Ancak, söz konusu sağlık raporlarının, işkence yapılıp yapılmadığını
açıkça ve hiç bir kuşkuya yer vermeyecek şekilde kanıtlayıcı nitelikte
olması gerekir.
İşkenceyi önleme konusunda Devletin üzerine düşen görevleri ge-
reği gibi yerine getirmemesi idarenin ağır hizmet kusurunu oluşturur.
Kamu düzeninin korunması amacıyla alınan önlemler sırasında, kol-
luk güçlerinin amacını aşar ve orantısız biçimde kullandıkları yetki
nedeniyle bireylere zarar verilmesi durumunda uğranılan zararın ida-
rece tazmini gerekir.
Danıştay, AİHM’in içtihadına benzer şekilde, davacının gözaltı-
na alınmasından önce vücudunda yaralanma olduğu yönünde davalı
idarece ortaya bir bilgi ve belge konulmaması halinde işkencenin var
olduğuna kanaat getirmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda, işkence ya da zalimane,
gayri insani veya haysiyet kırıcı muamele suçlarını işleyerek ülkemiz
aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde tazminata hükmedil-
mesine neden olan kamu personeline söz konusu tazminat için rücu
edileceğine ilişkin özel bir hüküm getirilmesi yerinde olmuştur. Bu
düzenlemenin, işkenceyi önleme konusunda etkili bir tedbir olarak
değerlendirilemeyeceği yönünde düşünceler bulunmakta ise de; söz
konusu hüküm, kamu görevlilerinin işkenceye başvurmalarını caydı-
racağından kuşkusuz isabetli olmuştur.
Danıştay’a göre, işkence yapan kamu personelinin kişisel kusu-
ru bulunmakta olup, işkence iddiasıyla açılan tam yargı davalarında
hükmedilen tazminatı ödeyecek olan idarenin, sorumluluğu saptanan
ilgili kişi veya kişilere yasal yollar çerçevesinde rücu etmesi Anayasa-