391 / 413
Türkiye Cezaevlerinde Bulunan Hasta Mahpusların Durumunun Uluslararası ...
390
3.4. Avrupa İşkence ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele
ya da Cezayı Önlenme Komitesi
40
Faaliyet Raporlarında Hasta
Mahpuslar
CPT faaliyet raporlarında cezaevlerinde sağlık hizmetlerine iliş-
kin yedi temel ilke benimsenmiştir. Doktora erişim, bakımda eşitlik,
hastanın onayı ve gizlilik, önleyici sağlık hizmetleri, insani yardım,
mesleki bağımsızlık ve mesleki yetkinlik olarak sıralanan koşulların
cezaevlerinde mahpuslara yaratılması CPT kriterlerine göre insan
haklarının zorunluluğudur.
41
CPT, Ölümcül hastalıkları bulunan mahpuslar için, yaşamın de-
vamlılığının sağlamak adına genel faaliyet raporlarında şu tespitlerde
bulunmaktadır:
“iv.)Sürekli Tutukluğa Uygun Olmayan Hükümlüler
:
Bu tür tutuklulara
örnek olarak, kısa süreli ölümcül prognozu
42
olanlar, cezaevi koşullarında iyi
bir şekilde tedavi edilemeyecek ciddi bir rahatsızlığı bulunanlar, ağır bir sa-
katlığı olanlar veya ileri yaşta bulunanlara verilebilir. Böyle kişilerin cezaevi
ortamında tutulmaya devam etmesi dayanılmayacak bir durum yaratabilir. Bu
durumlarda, uygun alternatif düzenlemelerin yapılabilmesi için ilgili yetkilile-
re rapor yazılması cezaevi doktorunun sorumluluğu altındadır.”
43
3.Hapis Cezasına Alternatif Yöntemlerin Belirlenmesinde
Uluslararası Arayışlar ve Hasta Mahpusların Konumu
Uluslararası Ceza Reformunun tahminlerine göre dünya çapında
on milyonu aşkın insan devlet eliyle hürriyetlerinden alı konulmakta-
dır.
44
Bu tahmini rakam İngiltere’deki Essex Üniversitesi bünyesinde
40
Avrupa İşkence ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ya da Cezanın Önlen-
mesine Dair Avrupa Sözleşmesi’nin birinci maddesi kapsamında kurulan komi-
tedir. Sözleşmeye taraf devletlere periyodik veya özel amaçlı/ad hoc ziyaretler
düzenleyerek raporlar hazırlar. Metin içerisinde “CPT” olarak anılacaktır.
41
3rd General Report on the CPT’s activities covering the period 1 January to 31 De-
cember 1992(CPT’nin 1 Ocak 31 Aralık 1992 dönemini kapsayan faaliyetine ilişkin
3. Genel Rapor), 32.Paragraf. Bkz.
http://www.cpt.coe.int/en/annual/rep-03.htm#I.b. (22.12.2013) Metin içerisinde “3. Genel Rapor” olarak anılacaktır.
42
Prognoz, bir hastalığın muhtemel seyrini, süresini ve sonuçlarını önceden tahmin
etme anlamına gelmektedir. İlgili CPT genel faaliyet raporunda poor prognosis an-
lamında kullanılmış olup, hastalığın seyri ve sonuçları bakımından tehlikeli oluşu;
hastalığın iyileşme şansının düşük oluşu anlamına gelmektedir. Ölümcül prognoz,
ümitsiz prognoz veya kötü prognoz kavramları da kullanılmaktadır. Bkz. Kocatürk,
Utkan, “Açıklamalı Tıp Terimleri Sözlüğü/ İngilizce, Latince, Grekçe Tıp Terimleri-
nin Dilimizdeki Açıklamalı Karşılıkları”, Nobel Tıp Kitabevi, 10.Baskı-2005, s.695
43
CPT’nin 3. Genel Raporu
44
Uluslararası Ceza Reformu/Penal Reform International, merkezi Londra’da bulu-