TBB Dergisi 112. Sayı

Türkiye Cezaevlerinde Bulunan Hasta Mahpusların Durumunun Uluslararası ...

386

3.1.Birleşmiş Milletler Standartlarında Hasta Mahpuslar ve

Sağlık Hakkı

Ruhsal ve fiziksel bütünlüğünün korunmasını ifade eden sağ-

lığın, bireyler için hukuksal bir hak alanından ibaret olmayıp aynı za-

manda yönetsel yapılar için bir yükümlülük alanı olduğunun altını

çizen en kapsayıcı düzenleme Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve

Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin

12. maddesidir.

Bu madde ile taraf devletler, herkesin ulaşabileceği en yüksek fiziksel

ve zihinsel sağlık standartlarına sahip olma hakkını kabul etmişlerdir.

İlgili madde ile ortaya konulan HERKES vurgusunun anlamı gayet

açık olup mahpuslar da bu tanıma dâhildir. Ancak devlet otoritesi-

nin kendini yoğun bir biçimde hissettirebildiği cezaevleri ve mülteci

kampları gibi yaşam alanlarında bulunan bireylerin, ‘sağlık hakkı’ ile

bağdaşmayan aktif/pasif devlet uygulamaları ile karşılaşma ihtimali

uluslararası düzlemde daha net bir vurgunun yapılması ihtiyacını do-

ğurmuştur.

Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal Kültürel Haklar Komitesi’nin

14 No’lu Genel Yorumu: Ulaşılabilecek En Yüksek Sağlık Standartları-

na Sahip Olma Hakkı’nın 34. Paragrafında, BMESvKHS’nin 12. mad-

desinin taraf devletlere, özel hukuki yükümlülükler getirdiği tespiti

yapılarak, yönetsel organizasyonların özel normlarına bağlı olarak ya-

şamak zorunda kalanlar için daha net bir vurgu yapılmaktadır:

“Taraf devletler mahkûmlar, tutuklular, azınlıklar, sığınmacılar ve yasa-

dışı göçmenler de dahil olmak üzere herkesin önleyici, iyileştirici ve tedavi

edici sağlık hizmetlerine erişimini engellemeyerek ve kısıtlamayarak; ayrımcı

devlet politikaları gütmeyerek …. sağlık hakkına saygı göstermelidir.”

BM müktesebatı içerisinde Mahpusların Tretmanı İçin Birleşmiş

Milletler Minimum Standart Kuralları’nın mahpusların sağlık hakkı-

na ilişkin daha detaylı bir kriter ağı getirdiği belirtilebilir. İlgili met-

nin 12. maddesine göre mahpusların insana yaraşır bir biçimde sağ-

lık hizmeti alabilmesi için gerekli sağlık donanımının uygun şartlar

altında cezaevlerinde bulundurulması gerekmektedir. Aynı metnin

Metin içerisinde ‘BMESvKHS’ olarak kısaltılacaktır.

(Symbol)/40d009901358b0e2c12569150050

90be?Opendocument (02.01.2014)