388 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Bavver KILIÇOĞLU
387
22/2 maddesi kapsamında, sağlık durumu özel bir tedaviyi gerektiren
mahpuslar için uygun tedavi ve bakım koşullarının yaratılmasında
öncelikle uzman kurumlara ve sivil hastanelere sevk söz konusudur.
Hasta mahpusların cezaevlerinde gerekli sağlık hizmetini alması du-
rumunda ise bu kurumlardaki; tıbbi donanım, ilaç stoğu ve bu tıbbi
hizmeti verecek olan görevlilerin niteliği hasta mahpusun tıbbi bakım
ve tedavilerini karşılayabilecek yeterlilikte olmalıdır.
3.2.Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Hasta
Mahpuslar
AİHM birçok kararında, hasta olan bireyin uygun olmayan fiziki
ve tıbbi koşullar altında hürriyetinden alı konulmasını, Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi’nin
31
işkence ve kötü muamele yasağı (AİHS.md.3)
kapsamında değerlendirmektedir.
32
Bu kararlardan Türkiye aleyhine
verilmiş olan en güncel karar, 5 Mart 2013 tarihli “
Gülay Çetin ve Tür-
kiye”
kararı olup, AİHM bir çok kararında altını çizdiği şu hususu bu
kararla tekrar hatırlatmaktadır:
“Özellikle özgürlüğünden yoksun kişiler söz konusu olduğunda,
3. madde(AİHS) ilgili devletlere bu kişilerin insan onuru ile bağdaşır
koşullarda tutulmalarını sağlama ve infaz ile ilgili uygulamaların bu
kişileri cezaevinde kalma dolayısıyla zorunlu olarak ortaya çıkan sıkıntı ve
üzüntü seviyesinden daha fazla bir ıstıraba maruz bırakmama yükümlülüğü-
nü yüklemektedir
.”
33
Mahkeme sağlık gerekçesi ile bir mahpusun salıverilmesi yahut si-
vil bir hastaneye nakledilmesi gibi genel bir yükümlülüğün sözleşme-
nin 3. maddesi kapsamında girmediğini değerlendirmektedir.
34
Ancak
sözleşmeye taraf devletler nezdinde otomatik bir hukuksal faaliyet yü-
kümü her ne kadar söz konusu olmasa da, mahkemenin “
Yıldırım ve
Türkiye”
kararında vurguladığı üzere, AİHS md.3, bir mahpusun ha-
31
Metin içerisinde “AİHS” olarak anılacaktır.
32
“Çetin v. Türkiye”, No.44084/10, “İlhan v. Türkiye” (No.22277/93), “Nevmerz-
hitsky v. Ukrayna” (No:54825/00)
33
“Çetin v. Türkiye”, No.44084/10, 5 Mart 3013, paragraf.101.
34
“Nevmerzhitsky v. Ukrayna”, No:54825/00, paragraf.87, ilgili karar metnine ulaş-
mak için bkz.
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx#{“appno”:[“54825/00”,
”itemid”:[“001-68715”]} (22.12.2013)