97 / 413
Beccaria’nın Hapis Cezasına Bakışı Üzerine Bir Değerlendirme
96
Düşünürün ortaya koyduğu fikirler, genel anlamda Aydınlanma
Çağı’nın fikirlerini yansıtmaktadır ve
Suçlar ve Cezalar Hakkında
adlı
eseri de bu çerçevede değerlendirilmelidir.
12
II. Cezalar ve Cezaların Amacı
A. Cezalandırma Hakkının Kaynağı
Beccaria,
Suçlar ve Cezalar Hakkında
adlı eserinde adalet sistemine,
kanunların kaynağına kanun yapma tekniğine, cezalara ve cezaların
amacına ilişkin, yeni bir anlayış ortaya koymuştur.
13
Orta Çağ’da ceza
verme hakkını hükümdarların ilahi bir kaynaktan kaynaklanan kut-
sal yetkilerine dayandıran görüşleri tümüyle reddetmiştir. Suç ve ce-
zanın işlenen günaha oranla ölçülmesine karşı çıkan düşünür, düzgün
işleyen bir hukuk sisteminin anahtarının dinsel kaynaklı bir adaletten
anlayışı yerine, seküler bir adalet anlayışı olduğunu ileri sürmüştür.
14
Suçlu, günahkâr değil toplum kurallarını ihlal eden bir bireydir. Bu
nedenle, ceza kanunları hükümdarların mutlak güçlerini, dinsel bağ-
nazlıkları, zenginlerin ya da asillerin çıkarlarını savunmak amacıyla
tasarlanmış olmamalıdır. Kanunlar özgür insanlar arasında sözleşme-
lerden kaynaklanmalıdır.
15
Ceza hukukunun temelleri artık hükümdara ya da kutsal olanla
olan ilişkiye değil, toplumsal sözleşmeye dayanmaktadır.
16
Cezanın
gerçek ölçüsü failin amacı ya da günahının büyüklüğü değil, topluma
verdiği zarardır. Düşünüre göre modern bir adalet, toplusal sözleş-
meyle siyasetin bileşiminden ibarettir. Kişi özgürlüğünü savunması-
nın altında yatan temel düşünce toplumsal sözleşme teorisidir. Özgür-
lükleri ve güvenliklerine riayet edilmesi için bir araya gelen insanların
oluşturduğu toplumsal sözleşmenin ana hedefi bu ilkelerin korunma-
sıdır. Ceza verme hakkının temeli, toplumsal sözleşmeyle toplumun
12
André Kuhn, “Du droit pénal d’avant Beccarıa au droit pénal moderne”, 300 ans
d’enseignement du droit à Lausanne, Schulthess, Genève, 2010, s. 162.
13
Dönmezer Sulhi / ERMAN Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, 14. Bası, C. I,
Beta Yayınevi, İstanbul, 1997, s. 52.
14
Denis Salas, “Ce que nous appelons punir”,
Études
, 2011/3 Tome 414, s. 320.
15
Lynn Hunt, “Le corps au XVIIIe siècle, Les origines des droits de l’homme”,
Diogène, 2003/3 n° 203, s. 59.
16
Nur Centel / Hamide Zafer / Özlem Çakmut Yenerer, Türk Ceza Hukukuna Gi-
riş, 7. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2011, s. 26; Timur Demirbaş, Ceza Hukuku
Genel Hükümler, 9. Bası, Seçkin Yayınevi, İstanbul, 2013, s. 62