99 / 413
Beccaria’nın Hapis Cezasına Bakışı Üzerine Bir Değerlendirme
98
Suçlunun topluma verdiği zarar esas alınarak tayin edilecek ceza
işlenilen suçun niteliğine göre belirlenmeli ve sabit bir suç ve ceza den-
gesi kurulmalıdır.
22
Diğer bir değişle ceza işlenen suça orantılı olarak
saptanmalı ve insancıl olmalıdır. Bu nedenle Beccaria, her türlü insan-
lık dışı muamele içeren cezalandırma şeklini tamamen reddeder.
Cezaların ağırlığından çok cezaların etkisi üzerinde durulması
gerektiğini düşünür. Cezaların amacını sorgularken cezaların siyasi
amacının başkalarını korkutmak olduğu sonucuna varmıştır.
“Cezala-
rın siyasal amacı nedir? Belli ki başkalarını korkutmaktır
”
23
bu ifadeden,
Beccaria’nın, genel önleme amacına üstünlük verdiği ve ceza teorisi-
nin tamamıyla caydırıcılık ekseninde temellendiği anlaşılmaktadır.
24
Düşünür, cezaların caydırıcı olabilmeleri için kesin, hızlı ve şid-
detli olmaları gerektiği düşüncesindedir. Düşünüre göre bir cezanın
caydırıcı olabilmesi için en önemli ölçüt kesin olmasıdır.
25
Bir cezanın
mutlak bir şekilde uygulanacağı kanaatinin toplumda egemen olması,
bireylerin suç işlemeden önce düşünmelerine ve suç işlemekten cay-
malarına neden olacaktır.
Cezaları suçun işlenmesinden hemen sonra, hızlı bir şekilde ve-
rilmesi, toplumda cezadan kaçma ihtimalinin olmadığı izleniminin
yaratılması cezanın caydırıcılığı açısından çok önemlidir. Beccaria bu
hususu
“suçu önleyen en önemli frenlerden biri cezaların ağırlığı değil, ceza-
ların kaç
ı
nılmaz olmalarıdır”
26
şeklinde ifade etmektedir.
Nihayet, bir cezanın caydırıcı bir etki yaratması için şiddetli olma-
sı gerekmektedir. Beccaria’ya göre cezaların şiddetinden anlaşılması
gereken suçlunun o suçu işlemekle elde ettiği faydadan daha fazla bir
fayda elde edilmesi gerekliliğidir. Bu nedenledir, cezaların işlenilen
par Michel Porret, Droz, Genève, 1997, s. 83.
22
Osman Dolu, “Rasyonel Bir Tercih Olarak Suç: Klasik Okul Düşüncelerinin Suçu
Açıklama Ve Önleme Kapasitesinin Değerlendirilmesi”,
Polis Bilimleri Dergisi
, C.
11, S. 4, s. 99.
23
Beccaria, s. 86.
24
Pıres Alvaro, “Beccaria, l’utilitarisme et la rationalité pénale moderne”, Histoire
des savoirs sur le crime et la peine. Tome II : La rationalité pénale et la naissance
de la criminologie, Debuyst Christian, Digneffe Françoise, Labadie Jean-Michel
/ Pires Alvaro P (éds), Les Presses de l’Université de Montréal, Les Presses de
l’Université d’Ottawa, De Boeck Université, 1998, S. 129.; Catteneo, S. 84
25
Dolu, s. 99.
26
Beccaria, s. 129.