47 / 341
Yaşama Hakkına Saygı Nedeniyle Ölümü İstemek Pretty - Birleşik Krallığa Karşı
46
Hükümet savunmasında yaşama hakkının birincil olarak negatif
yükümlülük getirdiğini belirttikten sonra X - Almanya’ya karşı da-
vasına atıf yaparak açlık grevine giren mahkûma zorla yemek yedi-
rilmesini Mahkemenin ihlal olarak değerlendirmediğini hatırlatmış,
ölme hakkının yaşama hakkının sonucu değil antitezi olduğunu söy-
lemiştir.
17
Mahkeme, bazı hakların doğası gereği negatifini barındırdığını
fakat yaşama hakkından negatifinin çıkarılabileceği konusunda ikna
olmadığını belirttikten sonra, AİHS’nin 11. maddesini örnek olarak
göstermiş, dernek ve topluluğa katılma hakkının doğası gereği dernek
veya topluluğa katılmama hakkını barındırdığını söylemiştir. 2 mad-
denin sadece kasten adam öldürmeyi değil ayrıca kuvvet kullanımının
da sınırlarını çizdiğini aynı zamanda devletlere etkili ceza kanunları
çıkararak yaşama hakkına yönelen eylemlerin caydırıcılığını sağlama
yükümlülüğü getirdiğini belirtmiştir.
18
Mahkemeye göre ölme hakkı, üçüncü bir kişinin yardımıyla da
olsa kamu otoritelerinin yardımıyla da olsa AİHS’nin 2. maddesinden
çıkarılamaz.
19
Pretty, acı çekerek korku ve şok içinde ölümü beklediğini ifade et-
tikten sonra devletin bu durumdan sorumlu olmadığı halde vatandaş-
larını bu durumdan uzak tutma yükümlülüğü içinde bulunduğunu
iddia etmiştir. Bu iddiada bulunurken işkence yasağının Sözleşme’nin
hiçbir şekilde sınırlanamaz bir maddesi oluşuna dayanmıştır. Bu ne-
denle; kamu menfaati, terazinin karşı kefesine konularak işkence
yasağı ile karşılaştırılamaz, demiştir. Pretty, zihinsel aktivitelerinde
bozukluk olmadığı için korunması gereken, muhtaç - savunmasız ka-
tegorisine girmemesi gerektiği kanaatindedir.
20
Hükümet, savunmasında davanın 3. madde ile ilişkilendirileme-
yeceğini söylemiş, 3. madde ile devlete yüklenen görevin işkence veya
insanlık dışı muamelenin önüne geçmek olduğunu fakat sergilenecek
hareketin devlet için orantısız yük getirmemesi gerektiği yönünde sa-
17
Pretty v. the United Kingdom, § 36, s. 25.
18
Pretty v. the United Kingdom, § 38, s. 26.
19
Pretty v. the United Kingdom, § 40, s. 27.
20
Pretty v. the United Kingdom, § 44-46, s. 28.