175 / 497
Havayolu ile Taşımalarda Bagajın Zıyaı veya Hasara Uğraması Nedeniyle Doğan ...
174
Taşıyıcıya karşı davacının sorumluluk davası açabileceği ilk yetkili
mahkeme; taşıyıcının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir
(Montreal Konvansiyonu m. 33/1). Yerleşim yeri, milli hukuka –Türk
Medeni Kanununa- göre tespit edilecektir. Buna göre taşıyıcı gerçek
kişi ise yerleşim yeri, bu kişinin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yer-
dir (TMK m. 19). Taşıyıcı tüzel kişi ise yerleşim yeri, kuruluş belge-
sinde belirtilen yerdir; kuruluş belgesinde belirtilmemiş ise işlerinin
yönetildiği yerdir (TMK m. 51).
Taşıyıcının işlerinin yönetildiği yer ile kuruluş belgesinde yer alan
yerleşim yerinin farklılık arz edeceği nazara alınarak Montreal Kon-
vansiyonu ile taşıyıcının esas faaliyet merkezinin bulunduğu yer mah-
kemesi de yetkili mahkeme olarak belirtilmiştir (Montreal Konvansi-
yonu m. 33/1).
Davacı isterse; taşıyıcının taşıma sözleşmesinin yapılmış olduğu
iş yerinin bulunduğu yer mahkemesinde de dava açabilir (Montreal
Konvansiyonu m. 33/1). Bu düzenleme ile asıl kastedilen, işlem yapan
şubenin bulunduğu yer mahkemesidir. Ancak doktrinde
77
ve yargı
kararlarında
78
, zarar görenin menfaatleri nazara alınarak taşıma söz-
leşmesinin acente aracılığıyla yapılması halinde; davacının bu hükme
dayanarak acentenin bulunduğu yer mahkemesinde de dava açabile-
ceği kabul edilmektedir.
Montreal Konvansiyonu ile yetkili kılınan bir diğer mahkeme ise
varma yerindeki mahkemedir (Montreal Konvansiyonu m. 33/1). Var-
ma yeri; taşıma sözleşmesinin tam ve gereği gibi ifa edildiği, taşıma-
nın son bulduğu yerdir
79
.
IV. DAVA AÇMA SÜRESİ
Türk Sivil Havacılık Kanununun 131’inci maddesi uyarınca so-
rumluluğa ilişkin dava, iki yıllık süre içerisinde açılmalıdır. Bu süre,
hava aracının varma yerine geldiği veya gelmesi gerektiği tarihten
veya taşımanın durduğu tarihten itibaren başlar.
77
Ülgen, s. 224; Kırman, s. 179.
78
İlgili yargı kararları için bkz. Ülgen, s. 224, dn. 151.
79
Sözer, s. 806 (Yolcu); Ülgen, s. 224.