TBB Dergisi 114. Sayı

TBB Dergisi 2014 (114)

Nurdan ORBAY ORTAÇ

175

Türk Sivil Havacılık Kanununun 131’inci maddesinde, iki yıllık

süre içerisinde dava açılmaması halinde dava hakkının düşeceği belir-

tilmiştir. Aynı şekilde Montreal Konvansiyonunun 35’inci maddesinde

sorumluluk davasının, varış yerine ulaşma tarihinden ya da hava ara-

cının ulaşmış olması gereken ya da taşımanın durdurulduğu tarihten

itibaren iki yıl içerisinde açılmaması halinde dava hakkının düşeceği

belirtilmiştir.

Doktrinde iki yıllık sürenin hukuki niteliğine ilişkin tartışmalar

vardır. Bir görüşe göre, bu süre zamanaşımı süresidir

Hâkim görüşe

ve Yargıtay’a

göre ise bu süre hak düşürücü

niteliktedir. Hem Türk Sivil Havacılık Kanununun 131’inci maddesi

hükmünün hem de Montreal Konvansiyonunun 35’inci maddesi hük-

münün ifadesinden, bu sürenin hak düşürücü süre olduğu açıkça an-

laşılmaktadır. Türk Sivil Havacılık Kanununun 131’inci maddesinde

açıkça iki yıllık sürenin geçmesinden sonra dava hakkının düşeceği

belirtilmiştir. Aynı şekilde Montreal Konvansiyonunun 35’inci mad-

desinin orijinal İngilizce metninde

“The right to damages shall be extin-

guished…”

ifadesi ile hakkın düşeceği belirtilmiştir. Konvansiyonun

Sözer, s. 816 (Yolcu). Sözer bu görüşünü, Montreal Konvansiyonunda da aynen

yer verilen, Varşova Konvansiyonunun 29’uncu maddesinin (2) no’lu paragrafının

“Sürenin hesaplanması yöntemi, davaya bakan mahkemenin hukuku tarafından ta-

yin edilecektir” hükmüne dayandırmaktadır. Yazar’a göre, bu hükümle zımnen ve

dolaylı bir şekilde dava açma süresinin kesilmesi veya durması kastedilmektedir.

Böylece dava açma süresinin zamanaşımı olduğu sonucuna varılmaktadır (Sözer, s.

816 (Yolcu)). Oysaki hak düşürücü sürenin de bazı hallerde kesilmesi mümkündür.

Dava açma süresi içinde görevsiz veya yetkisiz mahkemede dava açılması halinde

mahkemece verilen görevsizlik veya yetkisizlik kararından sonra, davanın, dava

açma süresi geçtikten sonra görevli veya yetkili mahkemede tekrar açılması halinde

dava süresinde açılmış sayılacaktır (Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 118, 139).

Ruhwedel, s. 1679 (MünchenerKomm.HGB/ RUHWEDEL); MontrealComm./

Dettling-Ott, Art. 35, s. 10, p. 29; Reuschle, s. 358; René H. Mankiewicz; The Liability

Regime of The International Air Carrier, Canada, 1981, s. 138; Ülgen, s. 228; Kırman,

s. 174.

Yargıtay verdiği kararlarda bu süreyi hak düşürücü süre olarak nitelendirmektedir.

“Varşova Konvansiyonunun 29’uncu maddesi hükmüne göre, varış yerine ulaşma

tarihinden veya uçağın ulaşması gereken tarihten veya taşımanın durduğu tarih-

ten başlamak üzere 2 yıl içinde dava açılmazsa, tazminat hakkı düşecektir. Mad-

de metninden, iki yıllık sürenin hak düşürücü nitelikte olduğu anlaşılmaktadır. …

Davanın iki yıllık sürede açılıp açılmadığının, mahkemece resen nazara alınması

gerekmektedir” (Yargıtay 11. HD., 17.04.2007 T., 2005/14410 E., 2007/5990 K. sayılı

kararı). Aynı yönde, Yargıtay 11. HD., 24.10.2011 T., 2011/9924 E., 2011/14357 K.

sayılı kararı (Yayımlanmamış karar).