45 / 497
İşyerinin Devrinde Türk Ticaret Kanunu ile İş Kanunu Hükümlerinin İş İlişkilerine Etkisi
44
layacak şekilde değiştirilmesi yerinde olacaktır. Yani TTK. m. 178’de
işçiye sağlanan ve İş K. m. 6 ve TBK. m. 428 de yer almayan haklar
(işçinin devre itiraz hakkı, devre itiraz ile iş sözleşmesinin sona erme-
si, müteselsil sorumluluğun kapsamı ve süresi, işçilere alacakları için
teminat talep etme hakkı) TTK. m. 178 ile uyum sağlayacak şekilde
değiştirilmelidir.
124
SONUÇ
Devir ve birleşmeler ile ilgili hem Türk Borçlar Kanunu hem de
Türk Ticaret Kanununda hüküm bulunmaktadır. TBK. m. 202 ile mal-
varlığının veya işletmenin aktif ve pasifi ile birlikte devri; TBK. m. 203
ile bir işletmenin diğer bir işletme ile birleşmesi ve şekil değiştirmesi
düzenlenmiştir. Dolayısıyla TBK. m. 202 ile m. 203 hükümleri, ticaret
ortaklığı niteliği taşımayan işyerlerinin birleşmesi halinde uygulama
alanı bulacaktır. İşyerlerinin ticaret ortaklığı niteliği taşıması halinde
ise Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulama alanı bulacaktır.
TTK. m. 178 ile
“iş ilişkilerinin geçmesi”
, m. 158 ile
“ortakların kişisel
sorumlulukları ve iş ilişkilerinin geçmesi”
, m. 190 ile
“alacaklıların ve çalı-
şanların korunması”
kenar başlıklı yeni hükümler getirilmiştir. TTK. m.
178’de tam veya kısmi bölünme halinde iş ilişkilerinin yeni işverene
geçmesi düzenlenmiş, ancak birleşmeye ilişkin m. 158/f.4 ve tür de-
ğiştirmeye ilişkin m. 190’da, m. 178’e atıf yapılmıştır. Bu durum TTK.
m. 178’in, her türlü birleşme, bölünme ve tür değiştirme işlemlerinin
(TTK. m. 134 ile 194 arası maddeler) iş ilişkileri bakımından sonuçla-
rını düzenleyen temel bir hüküm olduğunu göstermektedir. İş K. m.
6 hükmü de
işyerinin veya bir bölümünün devrini düzenlemektedir.
Görüldüğü üzere, hukukumuzda birleşme, bölünme ve tür değiştirme
durumu ile ilgili işyeri devri ve bu devrin iş ilişkilerine etkisini dü-
zenleyen iki farklı kanun hükmü (TTK. m. 178 ile İş K. m. 6) aynı anda
yürürlükte bulunmaktadır. Bu iki hükümde ortak olan noktalarda bir
sorun olmayacaktır. Ancak bu iki kanun hükmü arasında işçilere ta-
nınan haklar açısından fark vardır ve TTK. m. 178 hükmü, İş K. m. 6
hükmüne kıyasla işçi lehine haklar içermektedir. Öyle ki TTK. m. 178’e
göre, işçinin devre itiraz hakkı, devre itiraz ile iş sözleşmesinin sona
124
Alp, Bölünme, Birleşme ve Tür Değiştirme, s. 59, 71.