41 / 497
İşyerinin Devrinde Türk Ticaret Kanunu ile İş Kanunu Hükümlerinin İş İlişkilerine Etkisi
40
almaktadır. Bu hiyerarşik düzende her norm, bir üstteki norma aykırı
hüküm içermemek yani uygun olmak zorundadır. Bu nedenle, aynı
konuda farklı düzenlemeler içeren iki hüküm bulunması halinde ön-
celikle normlar hiyerarşisine bakılır ve normlar hiyerarşisindeki üst
norma öncelik verilir. Normlar hiyerarşisinde aynı sırada olan iki
normdan hangisinin uygulanacağı konusunda ise genel kanun-özel
kanun ilişkisine bakılır. Özel kanununun genel kanuna göre önceliği
vardır. Eğer her iki kanun da aynı nitelikte ise önceki kanun-sonraki
kanun (eski kanun-yeni kanun) ilişkisine bakılır.
116
Türk Ticaret Kanunu ve İş Kanunu normlar hiyerarşisinde aynı sı-
rada oldukları için birinin diğerine önceliği yoktur. Hem Türk Ticaret
Kanunu hem de İş Kanunu özel kanun niteliğinde olduğundan araların-
da genel kanun-özel kanun ilişkisi de yoktur.
117
Türk Ticaret Kanunu, İş
Kanunundan daha sonra yürürlüğe girdiği için önceki kanun-sonraki
kanun ilişkisi bakımından Türk Ticaret Kanunu sonraki kanundur ve
TTK. m. 178 de sonraki özel kanun hükmüdür, bu açıdan sadece bir-
iki unsuru vardır ve ancak bu iki unsur bir araya geldiği takdirde hukuki işlem
kurulur (Kemal Gözler/Gürsel Kaplan, İdare Hukuku Dersleri, 12. Baskı, Ekin
Basın Yayın, Bursa Ekim 2012, s. 263). Düzenleyici işlemler, genel ve kişilik-dışı
nitelikte olan tek taraflı idari işlemlerdir. Tanımdan da anlaşıldığı üzere, düzenle-
yici işlemlerin iki özelliği vardır: Genel niteliktedir ve kişilik-dışı niteliktedir. Ki-
şilik-dışı olma özelliği, bu idari işlemin muhatabı olan kişinin ismen değil de sıfat
veya görevi itibariyle belirlenmiş olmasıdır. Türk hukukunda “kanun hükmünde
kararname”, “tüzük” ve “yönetmelik” olmak üzere üç tane düzenleyici işlem var-
dır ( Gözler/Kaplan, s. 276-277, 416-417; Kemal Gözler, İdare Hukukuna Giriş, 10.
Baskı, Ekin Basın Yayın, Bursa Eylül 2009, s. 243). Uygulamada, yürütme orga-
nının (kanunun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik dışında), kararname,
karar, sirküler, tebliğ, genelge, talimat, yönerge, genel emir, duyuru, ilan, tarife,
ilke kararı, esaslar, statü, tenbihname, genel tenbih, plan, izahname, açıklama gibi
değişik isimler taşıyan işlemlerle genel, soyut, objektif hukuk kuralları koyduğu
görülmektedir. Bu düzenleyici işlemlere, idare hukukunda adsız düzenleyici iş-
lemler denilmektedir (Gözler/Kaplan, s. 442-443; Gözler, 260-261; Metin Günday,
İdare Hukuku, 8. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2003, s. 99).
116
Erdal Kuluçlu, “Türk Hukuk Sisteminde Normlar Hiyerarşisi ve Sayıştay Deneti-
mine Etkileri”,
Sayıştay Dergisi,
Ekim-Aralık 2008, S. 71, s. 7; Alp, Bölünme, Birleş-
me ve Tür Değiştirme, s. 56.
117
TTK. m. 178, birleşme, bölünme ve tür değiştirme hallerinde iş ilişkilerinin geç-
mesini düzenlediği için işyeri devrinin tüm olasılıklarını düzenleyen İş K. m. 6’ya
göre özel hüküm olduğu savunulabilir (Alp, Bölünme, Birleşme ve Tür Değiştir-
me, s. 56; Astarlı, s. 85, 101; Süzek, s. 202-203). Ancak İş Kanunu da iş ilişkilerini
düzenleyen özel kanun olduğu için İş K. m. 6’nın, TTK. m. 178’e göre özel hüküm
olduğu ve öncelikle uygulanması gerektiği savunulabilir (Alp, Bölünme, Birleşme
ve Tür Değiştirme, s. 56; Ekmekçi, s. 159).