TBB Dergisi 116.Sayı

TBB Dergisi 2016 (116)

A.Savaş DEMİRCAN

269

2.4. Vergi Tarifesi Bakımından

Mükellef açısından vergi borcunun, devlet açısından da vergi ala-

cağının belirlenmesinin son aşamasında en etkin olan unsur vergi ta-

rifesidir. Ekonomik ve sosyal adalet açısından büyük önem arz eden

vergi tarifesi, birtakım olumlu veya olumsuz sonuçlara yol açabilecek

vergisel bir uygulama olduğu için üzerinde titizlikle durulması gere-

ken bir konudur.

Geleneksel olarak vergi adaletinin sağlanmasında, artan oranlı

vergilerin diğer sistemlere göre daha üstün bir yapıda olduğu kabul

edilmekte ve dünya genelinde ülkeler ağırlıklı olarak artan oranlı gelir

vergisi tarifelerine yer vermektedirler.

Geleneksel mali anlayışta vergilemede adaletin sağlanmasında

artan oranlı vergilerin daha başarılı olduğu kabulü geçerli olmasına

karşın özellikle 1980 sonrası dönemde artan oranlı vergilere yönelik

eleştiriler yoğunlaşmıştır. Söz konusu eleştirilerin bir boyutunu da

sistemin vergilemede adaletin gerçekleştirilmesinde yetersiz kaldığı

noktasına yapılan vurgular oluşturmaktadır.

Ancak yine de Edwin R. A. Seligman’ın “

Her ne kadar artan oran-

lılığın uygun derecesini matematiksel incelikle saptamağa olanak

yoksa da, adalete yaklaşmak, (düz oranlı vergiler gibi) açıkça ada-

letsizlik yapmaktan daha iyidir

” şeklindeki ifadesinden yola çıkacak

olursak adalet ilkesinin gözetiliyor olması olumlu bir adımdır.

Öte yandan, Türkiye’de 2013 yılı tarifelerine baktığımızda tarife-

nin üçüncü ve dördüncü diliminde yer alan vergi matrahı ücretler le-

hine genişletilmiştir. Dolayısıyla bu durum ayırma ilkesi çerçevesinde

olumlu karşılanabilecek bir düzenleme gibidir. Fakat burada esas so-

run yapılan düzenlemenin tüm ücret gelirlerine yönelik olmamasıdır.

Bu düzenlemeden en fazla yararlanacak kesim kısmen orta gelirliler

Cemil Rakıcı ve Mehmet Tunçer, “Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı Sonrası

Yeni Tarifenin Ücret Gelirlerine Etkisi”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 353, Ocak

2011

(10.10.2013) s.5.

Suat Hayri Şentürk,“Vergilemede Adalet İlkesi Karşısında Düz ve Artan Oranlı

Vergiler”,Çimento İşveren Dergisi, Sayı:2, Cilt 20, Mart 2006, s.18.

Şentürk, s.18.

Abdurrahman Akdoğan, Gelir Vergisi Açısından Vergi Adaletine Teknik Bir Yak-

laşım, Ankara, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1980, s. 23.