295 / 449
Umuma Açık Mahallerde Eser, İcra, Fonogram, Yapım ve Yayınların Kullanılmasına ...
294
GİRİŞ
5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
1
esas olarak, fikir ve sa-
nat eserleri sahipleri ile bağlantılı hak sahiplerinin haklarını korumak
esası üzerine kurulmuştur. Nitekim Kanun’un, “
Tanımlar
” başlıklı
FSEK m. 1/B/j ve k bentlerinde, m.6/II’de, 17/II’de ve 80. Maddelerin-
deki tanımlamalarda
“… eser sahibinin manevi ve mali haklarına zarar ver-
memek kaydı…”
ve
“… eser sahibinin izni …”
kavramları dile getirilmek-
tedir
2
. Hak sahiplerine böylesine bir önem veren Kanun Koyucu, aynı
zamanda eser sahiplerinin ve/veya bağlantılı hak sahiplerinin hakla-
rının ihlali halinde ise bu kimselere hem ceza hem de hukuk davaları
açma hakkını tanımıştır
3
.
Fikir ve sanat eserleri sahipleri ve bağlantılı hak sahiplerinin FSEK
hükümleri uyarınca tecavüzün kaldırılması, önlenmesi ve tazminat
davaları başta olmak üzere Kanun’un kendilerine tanımış olduğu bir
takım savunma yolları bulunmaktadır
4
. Fikri haklarının ihlal edil-
diğini düşünen hak sahipleri, bu haklarının ihlali sonucunda ortaya
çıkan maddi ve manevi zararlarını, açacakları tazminat davaları ile
giderebilecekleri gibi henüz saldırı devam ederken “tecavüzün kaldı-
rılması” davasını ve saldırı ihtimali karşısında ise “tecavüzün önlen-
mesi” davalarını açabilmektedir.
Fikri hak ihlallerinde gerek eser sahibinin haklarında, gerek bağ-
lantılı hak sahiplerinin haklarına yönelik açılacak davalarda
davalı ta-
raf,
“hakkı ihlal eden”, “hakkı ihlal etmesi beklenen” veya “halen ihlal
etmekte olan” kimselerdir
5
. Benzer şekilde
“davacı tarafın”
belirlenme-
1
Bu çalışmada 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, “FSEK” olarak kısaltıl-
mıştır.
2
FSEK m. 1/B/ “j) Bağlantılı Haklar: Eser sahibinin manevi ve mali haklarına za-
rar vermemek kaydıyla ...”, “k) Komşu Haklar: Eser sahibinin manevi ve mali
haklarına zarar vermemek kaydıyla ve eser sahibinin izniyle...”, m. 6/II: “...eserin
sahibinin haklarına zarar getirmemek şartıyla…”, m. 17/II: “…ve eser sahibinin
haklarına zarar veremez.”, m. 80: “…Eser sahibinin manevi ve mali haklarına
zarar vermemek kaydıyla ve eser sahibinin izniyle…” şeklinde hükümlerle hak
sahiplerinin haklarını pekiştirmektedir.
3
Ünal Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku (Temel Bilgiler, Milletlerarası Özel
Hukuk..), B. 2, Beta Yayınları, İstanbul 2002, s. 260.
4
İlhan Öztrak, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklar, B. 2, Ankara 1977, s. 73.
5
Arzu Arıdemir Genç, Türk Hukukunda Eser Sahibinin Çoğaltma ve Yayma
Hakları, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2003, s. 177.