301 / 449
Umuma Açık Mahallerde Eser, İcra, Fonogram, Yapım ve Yayınların Kullanılmasına ...
300
IV. MESLEK BİRLİKLERİ VE HAK SAHİPLERİNİN FİKİR VE
SANAT ESERLERİNDEN DOĞAN HAKLARINI TALEP
USULÜ
A. Genel Olarak
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, meslek birliklerinin yapabileceği
etkinlikleri açık bir biçimde dile getirmemiştir. Buna karşın, bu birlik-
lere verilecek bir yetki belgesinin, “söz konusu takip neyi gerektiyorsa”
bunları kapsadığını kabul etmek gerekir
26
. Anayasa Mahkemesi’nin
iptal kararı ile meslek birliklerine üye olsalar dahi, birlikten bağımsız
olarak hak sahipleri, FSEK’in kendilerine tanımış olduğu davaları aça-
bileceklerdir. Şu halde taraflar arasında yani meslek birlikleri ile hak
sahipleri arasında dava şartları olarak sayılan “derdestlik
27
” ve “kesin
hüküm” ihtimalleri ortaya çıkabilecektir. Şöyle ki, FSEK’in ilgili mad-
desinin iptali, meslek birliklerinin, hak sahipleri adına davayı takip
haklarına engelleyecek şekilde değildir. Söz konusu madde kapsamın-
da ortaya çıkabilecek bir hak ihlalinde, hakkın asıl sahibi dava açabi-
leceği gibi, meslek birliği de üyesinin hakkını korumak amacıyla dava
açabilecektir
28
. Bu durumda açılan davada, hakkı ihlal eden taraf yani
davalı ve dava konuları aynı olacağından, davalı taraf derdestlik veya
kesin hüküm itirazında bulunabilecektir.
B. Topluluk Davası Hükümlerinin Meslek Birliklerine Etkisi
12 Ocak 2011 tarihinde Kabul edilen, 6100 Sayılı Hukuk Muhake-
meleri Kanunu ile hukukumuza getirilen bir başka yenilik olan “
Top-
luluk Davası
” müessesesi, meslek birliklerini de yakından ilgilendiren
yeni düzenlemeler getirmiştir. Asıl olarak “Tüketici Hakları” çerçe-
vesinde getirilen bu hükmün, “Meslek Birlikleri” açısından nasıl ele
alınacağına ilişkin ilk açıklama ve tartışmalar yakın zamanda huku-
kumuzda da değerlendirilmeye başlanacaktır.
Topluluk Davasına ilişkin düzenlemeye, Hukuk Muhakemeleri
Kanunu’nda neden yer verildiğine ilişkin açıklamalar madde gerekçe-
26
Güneş, s. 168.
27
Derdestlik, HMK m.114 uyarınca HUMK’tan farklı olarak, “ilk itiraz” olarak
değil, “dava şartı” olarak belirlenmiştir. Bkz. Kuru / Arslan / Yılmaz, s. 307.
28
Akın Beşiroğlu, Düşünce Ürünleri Üzerindeki Haklar - Fikri Hukuk - Sınai Haklar,
Beta Yayımevi, B. 3, İstanbul 2004, s. 315.