302 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Mustafa ŞAHİN
301
sinde yer almaktadır
29
. Buna göre: “
Maddede yer alan düzenlemeyle, esas
itibarıyla Anglo–Sakson menşeli bir kurum olan ve Kıta Avrupası hukuk dü-
zenlerinde de kabul görmeye başlamış bulunan, topluluk davası (grup, sınıf
davası) kurumunun, kavramsal çerçevede de mevzuatımıza girmesi sağlan-
mıştır. Bu çerçevede dernekler ile diğer tüzel kişilerin statüleri çerçevesinde,
üyelerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin menfaatlerini
korumak için, kendi adlarına, ilgililerin haklarını tespiti veya hukuka aykırı
durumun giderilmesi yahut ilgililerin gelecekteki haklarının ihlâl edilmesi-
nin önüne geçilmesini temin amacıyla açılacak olan davanın, topluluk davası
olacağına açıkça işaret edilmiştir.”
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin
1926/2006 Sayılı kararında göze çarpan topluluk davası müessesesi
30
karar incelendiğinde de görülmektedir ki esas olarak, “tüketici” hak-
larının korumasını artırmaya yöneliktir
31
.
Topluluk davasının düzenlendiği, Hukuk Muhakemeleri
Kanunu’nun 113. Maddesi, tüketici haklarından bağımsız olarak ga-
yet açıktır: “…Dernekler ve diğer tüzel kişiler, statüleri çerçevesinde,
üyelerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin men-
faatlerini korumak için, kendi adlarına, ilgililerin haklarının tespiti
veya hukuka aykırı durumun giderilmesi yahut ilgililerin gelecekteki
haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi için dava açabilir.
32
” Ne
var ki, madde hükmüne ve hükmün konulması sürecine bakıldığında
bu hükümle “Tüketici Derneklerinin” ön plana çıkarılmak istendiğini
belirtmek gerekir. Ancak, madde hükmünden de açıkça anlaşılacağı
üzere “diğer tüzel kişilerin” de Topluluk davası açma hakları vardır.
29
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 113. Maddesi’nde düzenlenmiş olmasına
karşın, Topluluk Davası’na ilişkin madde gerekçesinin, gerekçe maddeleri
arasında 118. madde’de incelendiği görülmektedir.
30
Decision No 1926/2006/EC Of The European Parliament And Of The Council of
18 December 2006 establishing a programme of Community action in the field of
consumer policy (2007-2013).
31
Usul hukuku açısından topluluk davası hakkında daha geniş bilgi için bkz. Kuru
/ Arslan / Yılmaz, s. 288, Pekcanıtez / Atalay / Özekes, s. 324 vd.
32
Maddenin düzenleniş şekli, kanaatimizce kanun yapma tekniğine aykırıdır. Ni-
tekim, madde hükmü “Dernekler ve diğer tüzel kişiler...” şeklinde başlamak-
tadır. Elbette dernekler tüzel kişilerdir, fakat kanun koyucu tarafından neden
ayrıca anılmıştır? Örneğin, neden “Anonim ortaklıklar ve diğer tüzel kişiler...”
tarzı bir başlangıç benimsenmemiştir? Her ne kadar gerekçede buna ilişkin bir
açıklama olmasa da, hükmün konuluş amacı ve tarihsel gelişim incelendiğinde
“dernekler”den kastın “Tüketici Dernekleri” olduğu sonucuna varmak yanlış ol-
mayacaktır. Böylece Kanun Koyucu tüketici derneklerinin önemini vurgulamak
istemiş olmalı ki böylesine bir düzenleme yapmıştır.