323 / 449
Yurt Dışında Çalışan veya Bulunanlar ile Göçmenlerin Sosyal Güvenliği
322
d) İkili sözleşmelerin sosyal güvenlik (emekli aylığı
bağlanması) açısından sonuçları
İkili sözleşmelerle, yurt dışındaki çalışmalarla mensubu bulunu-
lan ülkedeki çalışmaların birleştirilerek, mensubu bulunulan ülkenin
mevzuatına göre emekli aylığı bağlanması imkanı getirilmiştir.
Bu çerçevede, mensubu bulunulan ülkenin mevzuatına göre yurt
dışındaki çalışmalar, Türkiye’de geçmiş gibi sayılarak, çalışmalar bir-
leştirilmekte ve kişiye Türk mevzuatına göre şartları sağlanması du-
rumunda emekli aylığı bağlanmaktadır. Yalnız, çalışmaların birleşti-
rilmesinde, emekli aylığı hesaplanırken, hem yurt dışı hem de yurt
içindeki çalışmalar dikkate alınarak miktar tespit edilmekle birlikte,
daha sonra kişiye ödenecek miktar, bulunan aylığın, Türkiye’de geçen
hizmetlerin, yurt dışı ve içi çalışmalar toplamına bölünmesi suretiyle
oranlanarak tespit edilmekte ve bu aylık da kısmi aylık olarak adlan-
dırılmaktadır.
İkili sözleşmelerin bir başka sonucu da, eğer yurt dışındaki çalış-
ma başlangıcı Türkiye’deki çalışma başlangıcından önce, yurt dışın-
daki bu çalışma başlangıcı Türk mevzuatı açısından da çalışma baş-
langıcı sayılmakta ve emeklilik açısından bu başlangıca göre şartlar
belirlenmektedir.
2.2.1- Sözleşmeli ülkelerdeki çalışmaların sürelerin
borçlanılması
İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince çalışmaları birleştiri-
lenlerin borçlanma yaparak kısmi aylıklarını tama çıkarmaları veya
birleştirme yapmadan doğrudan borçlanma yapmaları da mümkün-
dür.
Bu bölümde, borçlanma konusuna ayrıca girilmeyecek, bir konu
dışında başka bir fark bulunmadığından, borçlanma konusuna asıl
olarak “2.2.3” bölümde değinilecektir.
Sözleşmeli ülkeler açısından borçlanmadaki farka gelince; eğer
yurt dışındaki çalışma Türkiye’den önce ise çalışma başlangıcının
nasıl dikkate alınacağı hususudur. Sözleşmeli ülkelerde özellikle iki
sözleşmeler gereğince hizmetlerini birleştirmeden doğrudan borçlan-