320 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Recep LEVENT
319
Anayasamızda yer verilen bu düzenlemelere bağlı olarak, yurt-
dışında çalışan vatandaşlarımızın sosyal güvenlikleri, aile bireylerini
de kapsayacak şekilde başlıca iki yöntemle yerine getirilmekte olup,
bunlardan birincisi, Anayasamızın 90 uncu maddesine göre uluslara-
rası sözleşmeler kapsamında kanun hükmünde sayılan ve günümüze
kadar 23 ülke ile imzalanarak usulüne göre yürürlüğe konulan ikili
sosyal güvenlik sözleşmeleri
4
, ikincisi de bir iç mevzuat düzenlemesi
olan ve 22/5/1985 tarihinde yürürlüğe giren 3201 sayılı Yurtdışında
Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal
Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun ile 5510
sayılı Kanunun 5/g ve 10 uncu maddeleridir.
5
c) Sözleşme Yapılan Ülkeler ve Sözleşmelerin Kapsamı
Ülkemizle, 23 ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulun-
maktadır. Değişik tarihlerde imzalanan sosyal güvenlik sözleşmeleri,
genel olarak Ülkemiz yönünden 5510 Kanuna ve 1/10/2008 tarihinden
önce memur olanlar için de ilgili mülga kanunun öngördüğü mevzua-
ta, taraf ülke yönünden de o ülkenin sosyal sigorta mevzuatına uygu-
lanmaktadır.
Bütün sözleşmelerde, akit tarafların, sözleşmelerde belirtilen mev-
zuatı değiştiren, yeniden düzenleyen veya mevzuatın yerine geçen ya
da bu mevzuata ek hükümler getiren her türlü mevzuata da uygulana-
cağına ilişkin hükümler yer almaktadır.
Bu nedenle, sözleşmelerin imzalandığı tarihte yürürlükte bulunan
sosyal sigorta kanunlarının (günümüz itibarıyla mülga haline gelen
506
6
, 1479
7
, 2925
8
, 2926
9
ve 5434
10
sayılı kanunlar) 5510 sayılı Kanunla
4
Bkz. İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri (23 İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi)
5
Bkz. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, R.G…
31/5/2006, 26200
6
Bkz. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, R.G… 1/7/1964, 11766 ve 1/8/1964,
11779
7
Bkz. 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigorta-
lar Kurumu Kanunu, R.G… 2/9/1971, 13956
8
Bkz. 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, R.G… 20/10/1983, 18197
9
Bkz. 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar
Kanunu, R.G… 20/10/1983, 18197
10
Bkz. 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, R.G… 8/6/1949,
7325