381 / 449
Hukuksal Açıdan Çocuk ve Genç İşçiliği
380
İş Kanunu madde 104 uyarınca asgari çalıştırma yaşı yasağına uy-
mayan işveren veya işveren vekiline 1200 TL, çocuklar için öngörülen
çalışma sürelerine (tümüyle m.71’e) aykırı hareket eden işveren veya
işveren vekiline 1200 TL, sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurma-
yan küçükleri gece çalıştıran işveren veya işveren vekiline 1200 TL, yer
ve su altında onsekiz yaşını doldurmamış küçükleri çalıştıran işveren
veya işveren vekiline 1200 TL idari para cezası öngörülmüştür.
İK 108/1 uyarınca, “
Bu Kanunda öngörülen idari para cezaları, 101 ve
106 ncı maddelerdeki idari para cezaları hariç, gerekçesi belirtilmek suretiyle
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce verilir”
Bu cezalara
karşı 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 27. maddesi uyarınca, kararın
tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh
ceza mahkemesinde
122
itiraz edilebilir. Bu süre içinde başvurunun ya-
pılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir.
Öte yandan, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu m.59 uyarın-
ca
“İlköğrenim çağında olup da mecburi ilköğretim kurumlarına devam etme-
yenler, hiçbir resmi ve özel iş yerinde veya her ne surette olursa olsun çalışma-
yı gerektiren başka yerlerde ücretli veya ücretsiz çalıştırılamazlar. İlköğretim
kurumlarına devam ettiklerini belgeleyenler ise, çocukların çalıştırılmasını
düzenleyen kanun hükümleri uygulanmak şartıyla ancak ders zamanları dı-
şında bu gibi yerlerde çalıştırılabilirler. İlköğretim çağında bulunan ve mec-
buri ilköğretim kurumlarına devam eden çocukların bu kanunda gösterilen ve
Milli Eğitim Bakanlığınca açılmasına izin verilmiş olunanlar dışında, her ne
ad altında kurulmuş olursa olsun, özel kurs ve dershanelere kabulü yasaktır.
Yukarıdaki hükümlere aykırı davrananlara dörtyüz Türk Lirasından bin Türk
Lirasına kadar idarî para cezası verilir…”
.
Son olarak, Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’nda öngörülen “
Kanu-
ni istisnalar saklı kalmak üzere, eğlence, oyun, içki ve benzeri amaçlı umuma
açık ve açılması izne bağlı yerlerde onsekiz yaşından küçükler çalıştırılamaz”
(m.12) hükmüne aykırılık durumu için anılan yasada idari para cezası
getirilmiştir. Buna göre “
Bu işyerlerinin işletmecilerine beşyüzmilyon Türk
Lirası ile birmilyar Türk Lirası arasında idarî para cezası verilir. Ayrıca bu ki-
şiler karakola götürülüp haklarında tanzim olunacak evrakla beraber adliyeye
verilirler”
(m.17).
122
Söz konusu hükmün eleştirisi için bkz. Süzek, a.g.e., 860-861. Akın, İş Sağlığı, 329-
330.