380 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Hande Bahar AYKAÇ
379
söz edilmeli ve böylece sadece kanuna aykırı olan hükmün geçersizliği
sonucuna varılmalıdır. Nitekim bazı durumlarda iş akdini mümkün
olduğu ölçüde ayakta tutmak işçinin korunması amacına ve iş gü-
vencesi ilkesine uygun düşer
117
. Kısmi geçersizlik sonucunda geçersiz
sayılan hükmün oluşturduğu boşluğun doldurulmasında uygulanabi-
lecek bir yasa veya toplu iş sözleşmesi yoksa boşluk işverenin işçiyi
gözetme borcu ile doldurulur
118
. İşveren gözetme borcu nedeniyle ör-
neğin, yaşı nedeniyle ağır ve tehlikeli bir işte veya sağlığına aykırı bu-
lunduğu için gece işinde çalıştırılmamaları gereken işçilere daha hafif
bir iş ya da gündüz işi vermek durumundadır
119
.
Öte yandan yürürlükteki hukuk düzeninin temel ilkelerine aykırı
düşen, kamu düzenini, ahlakı ağır biçimde ihlal eden iş akitleri yü-
rürlüğe girmiş olsa bile geçersizlik geçmişe yürür. Örneğin konusu
fuhuş, kaçakçılık, kalpazanlık olan iş sözleşmeleri baştan itibaren ge-
çersizdir; hiçbir hüküm ve sonuç doğurmaz
120
.
Son olarak öğretide de isabetli olarak belirtildiği gibi, iş sözleşme-
sinin geçersizliğine neden olan durum öne sürüldüğü veya belirlendiği
anda ortadan kalkmışsa artık iş sözleşmesini ayakta tutmak ve sözleş-
menin sadece geçmişe yönelik değil geleceğe yönelik olarak da geçerli
olduğunu kabul etmek gerekir
121
. Örneğin, yasağa rağmen 15 yaşından
küçük biri çalıştırılmaya başlanmış ancak bu durumun belirlendiği
anda gerekli yaş koşulunu doldurmuşsa butlan söz konusu olmaz.
B. İdari Yaptırım
Yasada ve ilgili mevzuatta çocuk işçiliğine ilişkin hükümlere ay-
kırılık durumunda uygulanacak idari yaptırımlar esas itibariyle, idari
para cezaları ve yukarıda değinildiği gibi çocuk işçilerin çalışmaktan
alıkonulması şeklinde yer almıştır.
117
Süzek, a.g.e., 323-324. Aydınlı, a.g.e., 135. Seçer, a.g.e., 1440. Şahin, a.g.e., 215.
118
Süzek, a.g.e., 323-324. Aynı yazar, İş Güvenliği, 185-186. Aydınlı, a.g.e., 135. Akın,
İş Sağlığı, 327. Urhanoğlu Cengiz, a.g.e., 219. Gökalp, 133. Aydınlı, a.g.e., 135.
Şahin, a.g.e., 215.
119
Süzek, a.g.e., 324. Aynı yazar, İş Güvenliği, 185-186. Akın, İş Sağlığı, 327. Aydınlı,
a.g.e., 135. Şahin, a.g.e., 215.
120
Eyrenci/Taşkent/Ulucan, 101. Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., 504. Bakırcı,
a.g.e., 424. Urhanoğlu Cengiz, a.g.e., 226. Seçer, a.g.e., 1443.
121
Bakırcı, a.g.e., 424. Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e, 505. Urhanoğlu Cengiz,
a.g.e., 223.