378 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Hande Bahar AYKAÇ
377
tiş Kurulu Yönetmeliği’nin
111
“müfettişlerin görev ve yetkileri” başlıklı
11. maddesinin g bendinde ise “
İşyerlerinde işçilerin yaş, cinsiyet ve sağlık
durumlarına ilişkin mevzuata aykırılıklar tespit edilmesi halinde, ilgili mülki
amire gönderilecek bir yazı ile bu işçilerin çalışmaktan alıkonulmasını talep et-
mek
” hükmü yer almıştır. Anılan hüküm doğrultusunda müfettişlerin
bu işçileri doğrudan çalışmaktan alıkoymaları söz konusu olmayacak
ancak yazı ile mülki amirden talep etmeleri mümkün olmaktadır. Bu
durumun süreci isabetsiz olarak uzatacağı açıktır.
3. Yaptırımlar
A. Hukuki Yaptırım
İş mevzuatında çocuk işçilerin korunmasına ilişkin hükümler
emredici niteliktedir. Bu doğrultuda örneğin asgari yaş sınırına uyul-
maksızın yapılan bir sözleşmenin genel kurallar uyarınca geçersizliği
(hükümsüzlük) söz konusu olacaktır. 6098 sayılı Borçlar Kanunu m.27
uyarınca “
Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik
haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hüküm-
süzdür…”.
Buna göre bir sözleşmenin kanunun emredici kurallarına,
kamu düzenine, genel ahlaka, kişilik haklarına aykırı veya konusunun
imkansız olması sözleşmenin yapılması durumu sözleşmenin baştan
itibaren geçersizliği sonucunu doğurur
112
.
Bu noktada iş sözleşmesi açısından geçersizlik yaptırımının özelli-
ğinden söz etmek gerekir. Kanunun emredici kurallarına aykırı olarak
kurulmuş bir iş akdinin hüküm ve sonuçlarının geçmişe etkili olarak
ortadan kaldırılması tarafların edimlerini sebepsiz zenginleşme kural-
larına göre iade etmesi gereği “çözülmesi olanaksız bir tasfiye sistemi”
yaratır
113
. Ayrıca sözleşme üzerindeki böyle bir yaptırım, işçinin çalış-
tığı süre boyunca iş ve sosyal güvenlik yasalarından doğan haklarını
talep edemez hale getirmek suretiyle işçinin korunması ilkesine aykı-
rılık oluşturur. Bu sebeple doktrinde ve bir Yargıtay İçtihadı Birleştir-
111
R.G. 31.10.2012, 28453.
112
Süzek, a.g.e., 318. Aynı yazar, İş Güvenliği, 181. Bakırcı, a.g.e., 422.
Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., 501. Urhanoğlu Cengiz, a.g.e., 218. Seçer, a.g.e.,
1440.
113
Süzek, a.g.e., 320. Aynı yazar, İş Güvenliği, 182. Seçer, a.g.e., 1441. Ayrıntılı bilgi
için bkz. Süzek, a.g.e., 318 vd. Aynı yazar, İş Güvenliği, 182 vd.