TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Mustafa T. YÜCEL

Kişisel gözlemlerim yargılama hızının hâkimin yetkinliğine bağ-

lı bir olgu olduğu; hızın, iş yükü, yargılama oranları, girift davalar

ile usul hükümlerinden pek etkilenmediği ve gerçekte yargılamayı

hızlandırmak için sağlanan (hâkimler, yeni mahkemeler ve yardımcı

personel gibi) ek kaynakların ekseriya başarılı bir sonuç sağlamadığı

doğrultusundadır. Öte yandan usul reformlarıyla yargılama hızlan-

dırılmak istenmişse de bu husus gerçekleşememiştir. Yargılama iyice

hızlandırıldığında bunun iyi bir şey olacağı nasıl anlaşılmaktadır so-

rusu da varlığını korumaktadır.

Amaç yargılama sürecinin gereksiz talikler/gecikmeler olmaksı-

zın zamanlıca gerçekleşmesi olmalıdır. Bu doğrultuda yargılamanın

zamanlıca

(optimum sürede) yapıldığının saptanması için mahkeme-

ler ile siyaset yapımcılarının, siyasetler ve uygulamaların yargılama-

nın zamanlıca gerçekleştirilmesi genel amacı ile işlevsel bir tutarlılık

içinde olup olmadığını saptamak üzere gecikmeleri nicelendirmeye,

ölçmeye ihtiyaçları vardır. Bu doğrultuda makul süre kavramı yerine

optimum ve ön gö

rülebilir zamanlar kavramı ikame edilmelidir.

Zamanlamalar, optimum dava süreçleri için ölçülebilir hedefler

ve uygulamalara özgü örgütler arası ve

işlemsel aletler

dir. Yargılama

süresi farklı aktörler (hâkimler, yardımcı personel, avukat, bilirkişi

savcılar, kolluk v.s) arasındaki ilişkiler sonucu belirlediğinden, zaman-

lamalar bunların tümü tarafından paylaşılan ve takip edilen hedefler

olmalıdır. Anılan aktörlerin katılımı en azından üç nedenle gereklidir:

1. Aktörler arasında bilinç ve benimseme duygusu yaratılmasına

yardımcı olunması;

2. Yenilikçi siyasetlerin yeşermesi için uygun bir ortam hazırlan-

ması;

3. Yargılamanın zamanlıca bitirilmesi sorumluluğu yalnızca mah-

keme işlemlerine özgü olmayıp; diğer aktörleri ve öncelikle avu-

katları da kapsamasıdır.

& Company, New York 1963. Katı kuralların olduğu ceza davalarında pek sürpriz

beklenmese de, ticari davalar, özel hukuk ile anayasal uyuşmazlıklarda sürprizler

yaşanabilir. Kaybeden taraf için her halde karar sürpriz olacaktır.

Uzun yargılama sorununun ortadan kaldırılması için adli zaman yönetimi siste-

minin oluşturulması. Bkz. Adalet Bakanlığı. Yargıda Reform: Neler Değişti? Neler

Değişecek? Kasım 2012,s.13.