438 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Hikmet Sami TÜRK
437
(m. 17/I c. 2). İlgili Kanun olan 2972 sayılı Kanun uyarınca büyükşehir
belediye başkanı seçimlerinde ilçelerden gönderilen birleştirme tuta-
nakları il seçim kurulu tarafından birleştirilerek en çok oy alan aday,
büyükşehir belediye başkanı seçilmiş olur (m. 2/II, 22).
Görüldüğü gibi, ilçe veya illerde belediye ve büyükşehir beledi-
ye başkanları seçimleri, tek turda en çok oy alan adayların seçimiyle
tamamlanan, nitelikli çoğunluk aranmayan, basit çoğunluğun yeterli
olduğu tek adlı çoğunluk sistemine göre yapılmaktadır.
c) Mahalle ve Köy Muhtarları Seçimi
Yakın zamana kadar tek adlı çoğunluk sistemine göre yapılan ma-
halle ve köy muhtarları seçimleri, −aşağıda görüleceği gibi, 2972 sayılı
Kanun’da 12.11.2012 tarih ve 6360 sayılı Kanun m. 30 ile yapılan deği-
şiklikten sonra− çok adlı çoğunluk sistemi içinde gerçekleştirilecektir
(m. 32/IV).
2 .
Çok
Adlı/Geniş Bölgeli Çoğunluk Sistemi
Bir seçim çevresinde aynı seçimde birden çok kişinin seçildiği du-
rumlarda “çok adlı çoğunluk sistemi” ya da “geniş bölge sistemi” veya
“geniş bölgeli çoğunluk sistemi” söz konusudur. Bu sistem, her seçim
çevresinde adaylar genellikle bir liste hâlinde seçmenlere sunulduğu
için (örneğin 2972 sayılı Kanun m. 10/IVc, 32/III); “listeli çoğunluk”
veya “liste usulü çoğunluk sistemi” olarak da adlandırılır
41
. Seçim çev-
resi, yapılan seçime göre belde, mahalle veya köy olabilir. 2972 sayılı
Kanun’a göre; belediye meclisi kontenjan adayları seçiminde her belde,
ihtiyar heyeti seçiminde mahalle, ihtiyar meclisi seçiminde köy, seçim
çevresidir (m. 3, 32/I).
a) Belediye Meclisi Seçiminde Kontenjan Adayları
2972 sayılı Kanun, siyasî partilerin üye sayısı 9’dan çok olan beledi-
ye meclisleri için her birinin üye sayısına göre artan sayıda kontenjan
adayı göstermelerini öngörmektedir. Kural olarak onda bir oranında
kesme barajlı
d’Hondt
usulü nispî temsil sistemi uygulanan belediye
41
Metinde belirtilen çeşitli adlarla ifade edilen çok adlı veya geniş bölgeli çoğunluk
sistemi hakkında bk. Türk, agb, s. 79; ayrıca Türk/Tuncer, age, s. 5 (Türk).